យុគសម័យ - អង្គការនិងសមាគមចំនួនជាង ៨០ នៅអឺរ៉ុប កាណាដា អូស្ត្រាលី សហរដ្ឋអាមេរិកនិងជប៉ុនបានផ្ញើលិខិតទៅរដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសទាំងបីនៃចក្រភពអង់គ្លេស ជប៉ុននិងឥណ្ឌាដោយអំពាវនាវឱ្យពួកគេនិយាយប្រឆាំងនឹងការទាមទាររបស់ចិននៅសមុទ្រខាងកើត។ ។
នាវាមុជទឹករបស់ចិននៅសមុទ្រខាងកើតកាលពីថ្ងៃទី ១២ ខែមេសាឆ្នាំ ២០១៨ និងលិខិតរួមរបស់អង្គការប្រឆាំងនឹងការទាមទាររបស់ប្រទេសចិននៅសមុទ្រខាងកើត (រូបឧទាហរណ៍)
វិទ្យុអាស៊ីសេរី (RFA) បានជូណដំណឹងថា នៅក្នុងខ្លឹមសារនៃលិខិតកាលពីថ្ងៃទី ២៤ ខែសីហា បណ្ដាអង្គការបានរួមគ្នាចុះហត្ថលេខានិងបានបញ្ជាក់ថា “យើងអង្គការទាំងអស់នៅលើពិភពលោកបានចុះហត្ថលេខាខាងក្រោមដើម្បីសូមអំពាវនាវឱ្យអ្នកជាបន្ទាន់ រួមជាមួយសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់រដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋអាមេរិកនិងអូស្រ្តាលី សូមបដិសេធរាល់ការទាមទារតាមអំពើចិត្តរបស់ចិនតាមសមុទ្រខាងកើត។”
បណ្ដាអង្គការនិងបុគ្គលដែលបានចុះហត្ថលេខាលើលិខិតរួមនោះក៏បានវិភាគផងដែរថា ចក្រភពអង់គ្លេស ជប៉ុននិងឥណ្ឌាគួរតែដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការការពារសន្តិភាពនិងស្ថិរភាពនៅក្នុងតំបន់តាមរយៈការពង្រឹងការគោរពច្បាប់អន្តរជាតិ។ ពួកគេក៏បានអះអាងផងដែរថា “ការទាមទារខ្សែបន្ទាត់ប្រាំបួនត្រេ” របស់ចិនគឺខុសច្បាប់ ហើយដែលរំលោភលើអនុសញ្ញាអង្គការសហប្រជាជាតិស្ដីពីច្បាប់សមុទ្រ (UNCLOS) ។ នេះត្រូវបានកំណត់ឡើងវិញដោយតុលាការអាជ្ញាកណ្តាលអចិន្រ្តៃយ៍ឆ្នាំ ២០១៦ ដែលថា “ការទាមទារខ្សែបន្ទាត់ប្រាំបួនត្រេ” និង “សិទ្ធិជាប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់ចិនគ្មានសុពលភាព”។
នៅចុងបញ្ចប់នៃលិខិតនោះ បណ្ដាអង្គការបានបញ្ជាក់ថា “យើងអំពាវនាវឱ្យរដ្ឋាភិបាលរបស់អ្នកឱ្យធ្វើការជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិកនិងអូស្រ្តាលីដើម្បីបដិសេធជាផ្លូវការនូវការទាមទាររបស់ចិននៅសមុទ្រខាងកើតដើម្បីចាក់ឡើងវិញនូវមហាសមុទ្រឥណ្ឌា - ប៉ាស៊ីហ្វិកគឺសេរី បើកចំហនិងមានសុវត្ថិភាព”។
នៅក្នុងការវិវឌ្ឍន៍ដែលទាក់ទងនេះ រដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិហ្វីលីពីនលោក Delfin Lorenzana បានបញ្ជាក់ថា “ការទាមទារខ្សែបន្ទាត់ប្រាំបួនត្រេ” របស់ចិន (ដែលបានកាន់កាប់សមុទ្រខាងកើតភាគច្រើន) គឺជាការ “ក្លែងក្លាយ” និងជាផលិតផល “នៅក្នុងការស្រមើលស្រមៃ”។ លោក Delfin Lorenzana បានធ្វើសេចក្តីថ្លែងខាងលើខណៈមានភាពតានតឹងកាន់តែខ្លាំងឡើងនៅទីក្រុងម៉ានីលនិងទីក្រុងប៉េកាំង នៅពេលដែលក្រសួងការបរទេសហ្វីលីពីនបានប្រកាសកាលពីថ្ងៃទី ២១ ខែសីហាថា ខ្លួនបានផ្ញើកំណត់ទូតដោយតជំទាស់ប្រឆាំងនឹងការឆ្មាំឆ្នេរសមុទ្រចិនបានរឹបអូសឧបករណ៍នេសាទអណ្តែតដោយខុសច្បាប់នៅក្បែរឆ្នេរសមុទ្រ Scarborough ដែលមានជម្លោះ។ រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការពារជាតិ Delfin Lorenzana បានបញ្ជាក់ថា “សិទ្ធិដែលគេហៅថាសិទ្ធិជាប្រវត្តិសាស្ត្រចំពោះតំបន់ដែលគ្របដណ្តប់ដោយការទាមទារខ្សែបន្ទាត់ប្រាំបួនត្រេរបស់ចិនមិនគង់វង្សទេ លើកលែងតែការស្រមើលស្រមៃរបស់ពួកគេបប៉ុណ្ណោះទេ”៕（បកប្រែដោយសាមេត）
（ប្រភពព័ត៌មាន: sggp.org.vn）
មតិពីមិត្តអ្នកអាន