យុគសម័យ - ក្នុងវ័យ ៨០ ឆ្នាំ Elisabeth Helfer Aubrac - កូនស្រីចិញ្ចឹមដែលពូ Ho ហៅថា "Babette" បានត្រលប់មកហាណូយវិញក្នុងឱកាសរំលឹកខួបលើកទី ៨០ នៃទិវាជាតិ។ បាននិយាយជាមួយអ្នកយកព័ត៌មានទស្សនាវដ្តីយុគសម័យនាងបានចែករំលែកនូវការចងចាំរបស់នាងអំពីឳពុករបស់នាង មិត្តភាពពិសេសរវាងប្រធានហូជីមិញ និងឪពុករបស់នាង - Raymond Aubrac និងជំនឿយ៉ាងមុតមាំរបស់នាងចំពោះភាពធន់ដ៏វិសេសវិសាលរបស់វៀតណាម។
| បញ្ចប់ការរៀបចំយ៉ាងឆាប់រហ័សសម្រាប់ការផ្លាស់ប្តូរមិត្តភាពការពារព្រំដែនវៀតណាម-កម្ពុជា មនោសញ្ចេតនា និងការឆ្លុះបញ្ចាំងអំពីរយៈពេល៣០ឆ្នាំដែលវៀតណាមចូលជាសមាជិកអាស៊ាន |
- ត្រឡប់មកវៀតណាមវិញក្នុងឱកាសខួបលើកទី ៨០ នៃទិវាបុណ្យជាតិ តើលោកស្រីមានអារម្មណ៍យ៉ាងណាចំពោះបរិយាកាសនៅទីនេះ?
ចំណាប់អារម្មណ៍ដំបូងរបស់ខ្ញុំនៅពេលខ្ញុំចុះពីលើយន្តហោះគឺដូចគ្នាដែរ៖ ខ្ញុំមានការរើ និងមានអារម្មណ៍ថាខ្ញុំកំពុងត្រលប់មកផ្ទះវិញ។ រំពេចនោះ ខ្ញុំឃើញទង់ក្រហមដែលមានផ្កាយពណ៌លឿងហោះគ្រប់ទិសទី ផ្លូវស្អាត និងភ្លឺចែងចាំង។ នេះបានធ្វើឱ្យខ្ញុំនឹកឃើញដល់បរិយាកាសនៅប្រទេសបារាំងមុនពេលព្រឹត្តិការណ៍ធំនីមួយៗ៖ មនុស្សបានសម្អាតជាមួយគ្នា រៀបចំយ៉ាងប្រុងប្រយ័ត្នដើម្បីទទួលភ្ញៀវ។ ពេលខ្ញុំទុកអីវ៉ាន់នៅសណ្ឋាគារភ្លាម ខ្ញុំនិងក្មេងស្រីពីរនាក់ក៏ដើរទៅការិយាល័យប្រៃសណីយ៍ហាណូយ។ នៅទីនោះ ខ្ញុំមានអារម្មណ៍ថាមានបរិយាកាសពិធីបុណ្យពេញទំហឹង៖ ការហាត់សម ការច្រៀង ក្មេងៗលេងក្នុងភាពសប្បាយរីករាយរបស់ឪពុកម្តាយរបស់ពួកគេ។ បរិយាកាសដ៏រស់រវើក និងរីករាយពិតប្រាកដ។
 |
| លោកស្រី Elisabeth Helfer Aubrac កូនស្រីចិញ្ចឹមរបស់ពូ Ho។ |
- ក្នុងការចងចាំកុមារភាពរបស់លោកស្រី តើរូបភាពមួយណារបស់ប្រធានហូជីមិញមានភាពរស់រវើកជាងគេ? ហើយតើលោកស្រីយល់ឃើញពីមិត្តភាពរវាងគាត់និងឪពុករបស់លោកស្រីគឺលោក Raymond Aubrac យ៉ាងដូចម្ដេច?
លោកប្រធានហូជីមិញរស់នៅក្នុងផ្ទះឪពុកម្តាយរបស់ខ្ញុំ ដែលសកម្មក្នុងចលនាតស៊ូ។ តាំងពីកុមារភាពមក បងប្អូនបង្កើតរបស់ខ្ញុំ និងខ្ញុំត្រូវបានជាប់គាំងដោយស្មារតីនៃសេរីភាព សមភាព និងសេចក្តីសប្បុរស។ ចំពោះពួកយើង គាត់មិនត្រឹមតែជាឪបុកធ៍មប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងជាសមាជិកនៃគ្រួសារទៀតផង។
កាលខ្ញុំនៅក្មេង ខ្ញុំពិតជាមិនដឹងថាសង្រ្គាមឥណ្ឌូចិនជាអ្វីនោះទេ ហើយជាការពិតណាស់ គ្មាននរណាម្នាក់អាចទស្សន៍ទាយសង្រ្គាមនៅវៀតណាមនៅពេលក្រោយបានទេ។ ប៉ុន្តែបន្តិចម្ដងៗ ខ្ញុំបានដឹងថា ប្រធានហូជីមិញ គឺជាមនុស្សអស្ចារ្យម្នាក់ មិនត្រឹមតែតាមរយៈរូបថតប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែក៏ដោយសារតែគាត់ជាផ្នែកមួយនៃគ្រួសាររបស់ខ្ញុំផងដែរ។
ទោះបីខ្ញុំលែងបានជួបគាត់ផ្ទាល់ក៏ពិតមែន ប៉ុន្តែខ្ញុំនៅតែរក្សាទម្លាប់សរសេរពាក្យជូនពរឆ្នាំថ្មីដល់គាត់ ហើយគាត់តែងតែផ្ញើពាក្យជូនពរថ្ងៃកំណើតឱ្យខ្ញុំតាមមធ្យោបាយមួយឬផ្សេង។ ដូច្នេះហើយ ប្រធានហូជីមិញមិនមែនជាមនុស្សចម្លែកទេ ប៉ុន្តែតែងតែមានវត្តមានក្នុងនាមជាមនុស្សជាទីស្រឡាញ់។ បន្តិចម្ដងៗ ខ្ញុំបានយល់កាន់តែច្បាស់អំពីឋានៈរបស់គាត់ក្នុងនាមជាអ្នកដឹកនាំ ប៉ុន្តែបុគ្គលិកលក្ខណៈរបស់គាត់មានភាពស្រដៀងគ្នាជាច្រើនជាមួយឪពុកខ្ញុំ និងមិត្តភក្តិរបស់គាត់ - ដែលសុទ្ធតែមកពីចលនាតស៊ូ ដូច្នេះវាមិនគួរឱ្យតក់ស្លុតសម្រាប់ខ្ញុំក្នុងការយល់ដឹងនោះទេ។ អ្វីគ្រប់យ៉ាងគឺធម្មតា និងនៅក្នុងលំហូរធម្មជាតិនៃគ្រួសារ។
ឪពុករបស់ខ្ញុំ - Raymond Aubrac - គឺជាមនុស្សរាបទាប ប្រកាន់ខ្ជាប់នូវយុត្តិធម៌ និងឯករាជ្យភាព មិនដែលទាញយកផលប្រយោជន៍ពីកេរ្តិ៍ឈ្មោះរបស់គាត់ដើម្បីស្វែងរកតំណែងនោះទេ។ លោកត្រូវបានលោកប្រធានហូជីមិញជឿទុកចិត្តយ៉ាងពិតប្រាកដ ហើយការជឿទុកចិត្តនោះបានរួមចំណែកពង្រឹងទំនុកចិត្តរបស់ប្រជាជនបារាំងមកលើលោក។ មូលដ្ឋានគ្រឹះនៃទំនាក់ទំនងនោះគឺការជឿទុកចិត្ត និងភាពសាមញ្ញក្នុងចរិតលក្ខណៈ ដែលជាចំណុចទូទៅរវាងមនុស្សពូកែពីរនាក់។ ឪពុកខ្ញុំក៏បានទទួលការទុកចិត្តពីថ្នាក់ដឹកនាំបារាំងដូចជានាយករដ្ឋមន្ត្រី Mendès France ក្នុងអំឡុងឆ្នាំ ១៩៤៦-១៩៥៤។ អាស្រ័យហេតុនេះ មិត្តភាពពិសេសនេះបានរួមចំណែកបង្កើតជំហានសំខាន់ឆ្ពោះទៅមុខក្នុងទំនាក់ទំនងវៀតណាម - បារាំងក្នុងដំណាក់កាលប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏លំបាក។
 |
| ប្រធានហូជីមិញកំពុងកាន់កូនស្រីចិញ្ចឹមរបស់គាត់ឈ្មោះ Babette ។ |
- តើលោកស្រីចាប់អារម្មណ៍យ៉ាងណាចំពោះការផ្លាស់ប្តូររបស់វៀតណាមប៉ុន្មានឆ្នាំមកនេះ?
លើកទីមួយដែលខ្ញុំមកប្រទេសវៀតណាមគឺនៅឆ្នាំ ១៩៨៧។ នៅពេលនោះ ទីក្រុងហាណូយនៅតែមានរណ្ដៅគ្រាប់បែកជាច្រើន អាកាសយានដ្ឋានចាស់ គ្មានអគ្គិសនី ឬផ្លូវថ្នល់។ មនុស្សរស់នៅក្នុងទុក្ខលំបាកយ៉ាងខ្លាំង ខ្វះអ្វីគ្រប់យ៉ាង។ ប៉ុន្តែអ្វីដែលធ្វើឲ្យខ្ញុំរំជើបរំជួលនោះគឺថា គ្រប់គ្នាកំពុងធ្វើការ តាំងពីជួសជុលកង់ រហូតដល់ជួសជុលឧបករណ៍ខូច ជួនកាលកំប៉ុងអាហារ វិទ្យុ... គ្មាននរណាម្នាក់អង្គុយទំនេរឡើយ។
បន្ទាប់មកខ្ញុំត្រឡប់មកវិញបានជាង១០ដង ហើយប្តីខ្ញុំទៅវៀតណាមជិត៤ដងក្នុងមួយឆ្នាំ។ ខ្ញុំបានឃើញនូវល្បឿននៃការអភិវឌ្ឍន៍ដ៏អស្ចារ្យ៖ ប្រជាជនវៀតណាមលើកក្បាលរបស់ពួកគេខ្ពស់ រួមគ្នាកសាងឡើងវិញ។ ដាននៃសង្គ្រាមបានរសាត់បន្តិចម្តងៗ លើកលែងតែផលវិបាកធ្ងន់ធ្ងរនៃសារធាតុពណ៌ទឹកក្រូច។ ផ្ទុយទៅវិញ មានភាពធន់មិនធម្មតា។
- តាមគំនិតរបស់លោកស្រី តើទំនាក់ទំនងមិត្តភាពវៀតណាម-បារាំងត្រូវបានចិញ្ចឹមបីបាច់ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានទសវត្សរ៍កន្លងមកនេះ ? តើអ្វីអាចជួយពង្រឹងទំនាក់ទំនងរវាងប្រជាជននៃប្រទេសទាំងពីរ?
តាមទស្សនៈផ្ទាល់ខ្លួន ខ្ញុំគិតថាមានពេលខ្លះដែលទំនាក់ទំនងមិនបានដូចការចង់បាន។ ឧត្តមសេនីយ Vo Nguyen Giap ធ្លាប់ប្រាប់ខ្ញុំថា “ខ្ញុំមិនដែលទៅប្រទេសបារាំងទេ ព្រោះបារាំងមិនបានអញ្ជើញខ្ញុំ”។ នោះគឺជាភស្តុតាងនៃការស្ទាក់ស្ទើរកាលពីអតីតកាល។
យ៉ាងណាក៏ដោយ បារាំងបានរួមចំណែកយ៉ាងសំខាន់ ជាពិសេសបន្ទាប់ពីដំណើរការជួសជុលឡើងវិញ នៅពេលដែលខ្លួនបានជួយវៀតណាមធ្វើសមាហរណកម្មអន្តរជាតិ ចូលរួមជាមួយអង្គការអន្តរជាតិ និងគាំទ្រក្នុងវិស័យវិទ្យាសាស្ត្រ និងបច្ចេកវិទ្យា។ ខ្ញុំជឿថាទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសទាំងពីរអាចអភិវឌ្ឍកាន់តែខ្លាំង ជាពិសេសនៅក្នុងក្របខ័ណ្ឌនៃសហភាពអឺរ៉ុប។ វិស័យអប់រំនិងបណ្តុះបណ្តាលគឺជាឧទាហរណ៍មួយ ព្រោះបច្ចុប្បន្នភាសាបារាំងនៅវៀតណាមនៅមានកម្រិតនៅឡើយ។ ចាំបាច់ត្រូវផ្សព្វផ្សាយបន្ថែមទៀត ដើម្បីឲ្យយុវជនជំនាន់ក្រោយវៀតណាម និងបារាំងមានទំនាក់ទំនងជិតស្និទ្ធ។
ឧទាហរណ៍ធម្មតាគឺ មជ្ឈមណ្ឌលបណ្តុះបណ្តាលការគ្រប់គ្រងបារាំង-វៀតណាម (CFVG)។ អស់រយៈពេលជាង ៣០ ឆ្នាំមកហើយ មជ្ឈមណ្ឌលបានបណ្តុះបណ្តាលចៅហ្វាយនាយជាច្រើនជំនាន់នៅក្នុងផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច ហិរញ្ញវត្ថុ និងការគ្រប់គ្រង។ និស្សិតវៀតណាមសិក្សាភាសាអង់គ្លេស បន្ទាប់មកបន្តកម្មវិធីរួមគ្នានៅសាកលវិទ្យាល័យ Sorbonne (ប្រទេសបារាំង)។ ទោះបីជាមិនប្រើភាសាបារាំងក៏ដោយ ក៏គំរូនេះនៅតែបង្កើតជាស្ពានដ៏រឹងមាំរវាងយុវជននៃប្រទេសទាំងពីរ។ ខ្ញុំជឿជាក់ថា ទម្រង់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការបើកចំហរបែបនេះ គួរតែត្រូវបានពង្រីកទាំងផ្នែកវេជ្ជសាស្ត្រ និងវិស័យជាច្រើនទៀត ដើម្បីឲ្យយុវជនមានឱកាសកាន់តែច្រើនក្នុងការតភ្ជាប់ និងអភិវឌ្ឍជាមួយគ្នា។
- ក្នុងឱកាសរំលឹកខួបលើកទី ៨០ នៃទិវាបុណ្យជាតិវៀតណាម តើមានសារអ្វីចង់ផ្ញើជូនប្រជាជនវៀតណាម?
សម្រាប់ប្រទេសមួយ ៨០ ឆ្នាំគឺខ្លាំងណាស់ ក្មេងណាស់ - វាគ្រាន់តែជាចំណុចចាប់ផ្តើមសម្រាប់វឌ្ឍនភាពដ៏រឹងមាំប៉ុណ្ណោះ។ ហើយសម្រាប់ស្ត្រីអាយុ ៨០ ឆ្នាំគឺមិនចាំបាច់ជាការចាប់ផ្តើមនៃការទម្លាយដ៏ធំមួយ។ ប៉ុន្តែក្នុងវ័យរបស់ខ្ញុំ ក្តីសង្ឃឹមគឺចង់ឃើញ ឬចង់ដឹង៖ ប្រសិនបើប្រទេសនេះបន្តនៅលើផ្លូវបើកចំហ ប្រកបដោយភាពច្នៃប្រឌិតដូចបច្ចុប្បន្ន ហើយទន្ទឹមនឹងនោះ ថែមទាំងយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះបរិស្ថានថែមទៀត នោះពេលឃើញភាពឆើតឆាយ ភាពក្លាហាន និងចិត្តល្អរបស់ប្រជាជនវៀតណាម ស្ត្រីវ័យ 80 ឆ្នាំនឹងអាចគិតថា "ប្រទេសនេះមានអនាគតដ៏អស្ចារ្យ"។
- សូមអរគុណច្រើន!
 គេបានឃើញការស្រឡាញ់ប្រជាជនវៀតណាម រូបភាពរថយន្តការពារម៉ូតូឆ្លងកាត់ស្ពានក្នុងពេលមានព្យុះ ប្រជាពលរដ្ឋជួយគ្នារុញរថយន្តឆ្លងកាត់តំបន់លិចទឹក ឬការបើកទ្វារទទួលជម្រកពីជនអនាថាក្នុងកំឡុងព្យុះទី 3 (យ៉ាហ្គី) បានសាយភាយពេញបណ្តាញសង្គម។ រឿងសាមញ្ញៗ ប៉ុន្តែមនុស្សធម៌ទាំងនោះបានឆក់យកបេះដូងមិត្តភក្តិអន្តរជាតិ។ |
 បង្កើនការការពារក្មេងស្រីជនរួមជាតិខ្មែរ គណៈកម្មាធិការប្រជាជនទីរួមខេត្តទិញបៀង ខេត្តអាងយ៉ាង បានសហការជាមួយផ្នែកវិទ្យាសាស្រ្តអន្តរផ្នែកនៃសាកលវិទ្យាល័យវិទ្យាសាស្រ្តសង្គមនិងមនុស្សសាស្រ្ត (សាកលវិទ្យាល័យជាតិក្រុងហូជីមិញ) រៀបចំកម្មវិធីពិភាក្សាបើកដំណើរការគម្រោង “បង្កើនសមត្ថភាព ស្វ័យការពារខ្លួនសម្រាប់ក្មេងស្រីជាជនជាតិខ្មែរ ដែលប្រឈមនឹងបញ្ហារៀបការមិនទាន់គ្រប់អាយុ អំពើហិង្សា ការរំលោភបំពាន ចាប់ជំរិតនិងការជួញដូរក្មេងស្រី” ឆ្នាំ២០២៤។ |
thoidai.com.vn
មតិពីមិត្តអ្នកអាន