ទស្សនវិស័យសេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជាបន្តកើនឡើងជាវិជ្ជមាន

ទស្សនវិស័យសេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជាបន្តកើនឡើងជាវិជ្ជមាន

យោងតាមធនាគារពិភពលោក កត្តាជំរុញចម្បងនៃកំណើននេះ រួមមានការងើបឡើងវិញនាំចេញទំនិញ សេវាកម្ម វិស័យទេសចរណ៍ និងតម្រូវការប្រើប្រាស់ឯកជន ដែលទាំងអស់នេះបានជំរុញឱ្យមានការងើបឡើងវិញនៃសេដ្ឋកិច្ចក្នុងស្រុកដ៏រឹងមាំ។វិស័យផលិតកម្មនៅតែបន្តដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការរីកចម្រើនរបស់កម្ពុជា ដោយរួមចំណែកគួរឱ្យកត់សម្គាល់ពីឧស្សាហកម្មកាត់ដេរ ស្បែកជើង និងផលិតផលធ្វើដំណើរ។ វិស័យទាំងនេះមិនត្រឹមតែផ្តល់ថាមពលដល់ការពង្រីកសេដ្ឋកិច្ចប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងជួយបង្កើតការងារ និងប្រាក់ចំណូលពីការនាំចេញផងដែរ។ នៅក្នុងវិស័យកសិកម្ម កំណើនត្រូវបានកត់ត្រា១.២ ភាគរយក្នុងឆ្នាំ២០២៤ ដោយមានការព្យាករណ៍ថាមានការកើនឡើងតិចតួច ១.៣ ភាគរយនៅឆ្នាំ២០២៥។ វិស័យសេវាកម្មមានអត្រាកំណើន ៥.៤ ភាគរយនៅឆ្នាំ២០២៤ ទោះបីជាវាត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងថយចុះបន្តិចមកត្រឹម ៥.២ ភាគរយនៅឆ្នាំ២០២៥ ក៏ដោយ។

ផ្ទុយទៅវិញ វិស័យអចលនទ្រព្យនៅតែធ្លាក់ចុះ ដែលឆ្លុះបញ្ចាំងពីសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកដែលមានភាពមិនប្រាកដប្រជា។ ឆ្ពោះទៅមុខ កំណើនសេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជាត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងកើនឡើងលើសពី៦ ភាគរយនៅឆ្នាំ២០២៥ ដែលត្រូវបានជំរុញដោយការបន្តងើបឡើងវិញនៅក្នុងវិស័យសំខាន់ៗ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយគន្លងវិជ្ជមាននេះប្រឈមនឹងហានិភ័យជាច្រើន។ ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី (ADB) បានគូសបញ្ជាក់ពីភាពងាយរងគ្រោះដែលកើតចេញពីកំណើនខ្សោយនៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកដូចជា ចិន អឺរ៉ុប និងសហរដ្ឋអាមេរិក។ បញ្ហាប្រឈមបន្ថែមរួមមានកម្រិតខ្ពស់នៃបំណុលឯកជន តម្លៃប្រេងឥន្ធនៈសកល និងផលប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរនៃការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។

បញ្ហាប្រឈមសំខាន់នៃផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជា គឺផលិតភាពទាប ដែលត្រូវបានរារាំងដោយបញ្ហារចនាសម្ព័ន្ធជាច្រើន។ ទាំងនេះរួមមានប្រព័ន្ធអភិបាលកិច្ចខ្សោយ កង្វះនុវានុវត្តន៍ កង្វះកម្លាំងពលកម្មជំនាញ ការទទួលយកបច្ចេកវិទ្យានៅមានកម្រិត និងការរួមបញ្ចូលមានកម្រិតទៅក្នុងបណ្តាញផលិតកម្មជាតិ និងអន្តរជាតិ។ ជាងនេះទៅទៀត ចំណាត់ថ្នាក់ខ្ពស់របស់កម្ពុជាលើសន្ទស្សន៍អំពើពុករលួយ បើធៀបនឹងប្រទេសអាស៊ីអាគ្នេយ៍ផ្សេងទៀត បានរារាំងអ្នកវិនិយោគបរទេសមួយចំនួន។ ទន្ទឹមនឹងនេះ បញ្ហាតម្លាភាព ជាពិសេសនៅក្នុងប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ និងភ្នាក់ងារអនុវត្តច្បាប់ ធ្វើឱ្យបញ្ហានេះកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរឡើង។

លើសពីនេះ កម្ពុជាប្រឈមនឹងការប្រកួតប្រជែង ដោយសារថ្លៃអគ្គិសនី និងដឹកជញ្ជូនខ្ពស់ បើធៀបនឹងប្រទេសជិតខាង។ គម្លាតជំនាញនៅក្នុងទីផ្សារការងារ បានកំណត់សមត្ថភាពរបស់ប្រទេសក្នុងការទាក់ទាញ និងរក្សាការវិនិយោគដែលមានតម្លៃខ្ពស់។ ការដោះស្រាយភាពទន់ខ្សោយនៃរចនាសម្ព័ន្ធទាំងនេះ គឺចាំបាច់សម្រាប់កម្ពុជា ដើម្បីរក្សានិរន្តរភាព និងលើកកម្ពស់កំណើនសេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួន។ ដើម្បីពង្រឹងទស្សនវិស័យសេដ្ឋកិច្ច កម្ពុជាត្រូវផ្តល់អាទិភាពដល់កំណែទម្រង់អភិបាលកិច្ច ធ្វើឲ្យប្រសើរឡើងនូវតម្លាភាពស្ថាប័ន និងលើកកម្ពស់ការវិនិយោគ និងបរិយាកាសធុរកិច្ច។

តាមរយៈការដោះស្រាយការរាំងស្ទះផ្នែកហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ការវិនិយោគលើការអភិវឌ្ឍន៍ជំនាញ និងការជំរញនុវានុវត្តន៍កម្ពុជាអាចដោះសោសក្ដានុពលសេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួន និងធានាបាននូវកំណើនរយៈពេលវែង ចំពេលបរិយាកាសសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកមានការប្រកួតប្រជែងដែលបណ្តាលឱ្យមានការគាំពារនិយម និងឯកតោភាគីនិយម។

ទាក់ទងនឹងកំណែទម្រង់អភិបាលកិច្ច កត្តាសំខាន់ៗជាច្រើនត្រូវតែបានអនុវត្ត ដើម្បីធានាបាននូវវឌ្ឍនភាព៖ ការណែនាំជាយុទ្ធសាស្ត្រ ការផ្តោតជាយុទ្ធសាស្ត្រ ភាពជាអ្នកដឹកនាំដ៏ក្លាហាន ការផ្តល់សេវាសាធារណៈប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព និងយន្តការតាមដាន និងវាយតម្លៃ ដ៏ត្រឹមត្រូវមួយ។ កំណែទម្រង់អភិបាលកិច្ចត្រូវតែមានភាពជាក់លាក់ ដោយត្រូវការវិធីសាស្រ្តដ៏ទូលំទូលាយ។ ការណែនាំជាយុទ្ធសាស្ត្រធានាថា កំណែទម្រង់ត្រូវនឹងគោលដៅជាតិរយៈពេលវែង ខណៈដែលការផ្តោតជាយុទ្ធសាស្ត្រផ្តល់អាទិភាពលើវិស័យសំខាន់ៗ ដែលផ្តល់ផលជះខ្លាំងបំផុតសម្រាប់ប្រជាជន។ បើគ្មានការដឹកនាំដ៏ក្លាហាន កំណែទម្រង់ប្រឈមនឹងបរាជ័យដោយសារផលប្រយោជន៍ និចលភាពនៃការិយាធិបតេយ្យ ឬការភ័យខ្លាចក្នុងការប្រជែងនឹងស្ថានភាពបច្ចុប្បន្ន។

ការផ្តល់សេវាសាធារណៈប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពត្រូវតែជាចំណុចស្នូលនៃកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងទាំងនេះ ព្រោះថាគុណភាពនៃអភិបាលកិច្ចត្រូវបានវិនិច្ឆ័យដោយផលជះជាក់ស្តែងរបស់វាទៅលើជីវិតប្រចាំថ្ងៃរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។ យន្តការតាមដាន និងវាយតម្លៃដ៏រឹងមាំគឺមានសារសំខាន់សម្រាប់តាមដានវឌ្ឍនភាព កំណត់អត្តសញ្ញាណភាពរាំងស្ទះ និងធានានូវការទទួលខុសត្រូវនៅគ្រប់កម្រិតនៃការអនុវត្ត។ វាដល់ពេលហើយដើម្បីធ្វើ “ការវះកាត់តាមស្ថាប័ន” ដែលជាការរៀបចំរចនាសម្ព័ន្ធឡើងវិញនៃប្រព័ន្ធអភិបាលកិច្ច ដើម្បីលុបបំបាត់ភាពអសមត្ថភាព អំពើពុករលួយ និងលើកកម្ពស់ការអនុវត្ត។ នេះតម្រូវឱ្យអ្នកដឹកនាំដែលមានចក្ខុវិស័យខ្ពស់ និងក្លាហាន ដែលមានឆន្ទៈក្នុងការធ្វើកំណែទម្រង់ ទោះបីជាមានបញ្ហាប្រឈមក៏ដោយ។ ការវះកាត់តាមស្ថាប័នត្រូវតែផ្តល់អាទិភាពលើគោលការណ៍នៃគុណធម៌ ដោយធានាថាការតែងតាំង និងការផ្សព្វផ្សាយគឺផ្អែកលើសមត្ថភាព សុចរិតភាព និងការអនុវត្ត។

វាក៏ត្រូវតែផ្តោតលើការកសាងស្ថាប័នដែលរឹងមាំ ឆ្លាតវៃ និងស្អាតស្អំ មានសមត្ថភាពសម្របខ្លួនទៅនឹងការផ្លាស់ប្តូរ ការទាញយកឱកាសពីនុវានុវត្តន៍ និងការលើកកម្ពស់ស្តង់ដារសីលធម៌។ ចំណុចស្នូលនៃកំណែទម្រង់ទាំងនេះ គឺជាការចាំបាច់ ដើម្បីកែលម្អការផ្តល់សេវាសាធារណៈ។ ការធ្វើអោយជីវភាពរស់នៅកាន់តែប្រសើរឡើង មានយុត្តិធម៌ និងសេវាសាធារណៈកាន់តែប្រសើរ មិនមែនគ្រាន់តែជាសេចក្តីប្រាថ្នានោះទេ វាជាសិទ្ធិមូលដ្ឋានរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។ ប្រជាពលរដ្ឋសមនឹងទទួលបានសេវាដែលមានប្រសិទ្ធភាព បរិយាបន្ន និងសមធម៌ មិនថាក្នុងការថែទាំសុខភាព ការអប់រំ ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ឬការគាំពារសង្គម។ មេដឹកនាំនយោបាយទាំងថ្នាក់ជាតិ និងថ្នាក់ក្រោមជាតិ ត្រូវចាត់វិធានការយ៉ាងម៉ឺងម៉ាត់ ដើម្បីដោះស្រាយតម្រូវការទាំងនេះ។ពួកគេមានទំនួលខុសត្រូវខ្ពស់បំផុតក្នុងការលើកកម្ពស់ជីវភាពប្រជាជន យុត្តិធម៌សង្គម និងធានាថាអភិបាលកិច្ចបម្រើគោលបំណងរបស់ខ្លួន និងសុខុមាលភាពរបស់ប្រជាជនកម្ពុជា។ នេះទាមទារមិនត្រឹមតែចក្ខុវិស័យ និងនុវានុវត្តន៍គោលនយោបាយប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែក៏មានសមត្ថភាពក្នុងការបំផុសគំនិត និងកៀរគរអ្នកពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ មន្ត្រីរដ្ឋ ដៃគូឯកជន និងសង្គមស៊ីវិល ឆ្ពោះទៅរកបេសកកម្មរួមគ្នាក្នុងការផ្តល់លទ្ធផលសម្រាប់ប្រជាជន៕

វៀតណាមតែងតែផ្តោតការយកចិត្តទុកដាក់លើការជួយឧបត្ថម្ភសហគមន៍អាណិកជនវៀតណាមនៅកម្ពុជា ចាប់ពីថ្ងៃទី ២៦ ដល់ថ្ងៃទី ២៩ ខែធ្នូ គណៈប្រតិភូក្រសួងការបរទេសវៀតណាម ដឹកនាំដោយលោកស្រី Le Thi Thu Hang អនុរដ្ឋមន្ត្រី ប្រធានគណៈកម្មាធិការរដ្ឋទទួលបន្ទុកជនជាតិវៀតណាមនៅឯបរទេស បានទៅបំពេញទស្សនកិច្ចការងារនៅព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។

កម្ពុជានឹងដាក់ចេញយន្តការវិញ្ញាបនបត្រថាមពលស្អាតថ្មីដើម្បីលើកកម្ពស់ចីរភាព យន្តការវិញ្ញាបនបត្រថាមពលស្អាត (renewable Energy Certificate-REC) ថ្មីនឹងត្រូវដាក់ឱ្យប្រើប្រាស់ក្នុងពេលឆាប់ៗនេះ ដើម្បីលើកទឹកចិត្តដល់កំណើននៃថាមពលកកើតឡើងវិញ និងគាំទ្រដល់រោងចក្រផលិតតាមរយៈការជំរុញការប្រកួតប្រជែង និងលើកកម្ពស់លទ្ធភាពទទួលបានទីផ្សារនៃវិស័យផលិតកម្មរបស់កម្ពុជានៅក្នុងទីផ្សារពិភពលោក។

សីហា