យុគសម័យ - នៅពេលដែលភ្ញៀវមកទស្សនាតាមទិសខាងលិចនៃភាគខាងត្បូង នៅប្រទេសវៀតណាម អ្នកទេសចរមិនគួររំលងមកវត្តប្រាសាទខ្មែរចំនួន ៥ ដែលបានកសាងតាមស្ថាបត្យកម្មបុ រាណនិងស្ថាបត្យកម្មប្លែកៗដូចខាងក្រោម។
វត្ត Xiem Can - ខេត្ត Bac Lieu គឺជាប្រាសាទមួយក្នុងចំណោមវត្តប្រាសាទខ្មែរដែលស្អាតនិងធំជាងគេនៅទិសខាងលិច។ មានទីតាំងនៅទីក្រុង Bac Lieu ខេត្ត Bac Lieu វត្ត Xiem Can គឺជាសំណង់មានស្ថាបត្យកម្មប្លែកមួយរបស់ប្រជាជនខ្មែរក្នុងតំបន់។ វត្តនេះត្រូវបានកសាងឡើងក្នុងឆ្នាំ ១៨៨៧ និងមានអាយុកាលជាង ១៣០ ឆ្នាំមកហើយ។ វត្តនេះក៏ត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជាមជ្ឈមណ្ឌលនៃសកម្មភាពវប្បធម៌របស់សហគមន៍ដែលជាកន្លែងប្រារព្ធពិធីបុណ្យប្រពៃណីរបស់ជនជាតិខ្មែរ។
(រូបថតៈ Deven.hwang។)
វត្តនេះត្រូវបានរចនាតាមស្ថាបត្យកម្មអង្គរនៃប្រទេសកម្ពុជាលក្ខណៈពិសេសក៏ត្រូវបានបង្ហាញយ៉ាងច្បាស់លាស់នៅលើដំបូល ជញ្ជាំងជណ្តើរ ... នៅជុំវិញវត្តគឺជារបងដែលបានសាងសង់យ៉ាងរឹងមាំតុបតែងដោយក្បួនរចនាគួរអោយចាប់អារម្មណ៍ជាច្រើន។ ខ្លោងទ្វារនៃវត្តនេះត្រូវបានគេឆ្លាក់អក្សរខ្មែរដិតជាច្រើន។
(រូបថត៖ Huyentuu, Kin_autt)
វត្តសិរីតេជោមហោទប - ខេត្ត SocTrang ប៉ុន្តែប្រជាជនពេញនិយមហៅថាវត្ត Doi (ឬវត្តប្រចៀវ) ដោយសាររាប់រយឆ្នាំកន្លងមក ទីនេះក្លាយទៅជាទីស្នាក់នៅរបស់ហ្វូងប្រចៀវ។ក្នុងផ្ទៃដី ៤ ហិកតា រួមមានបណ្តាតំបន់ដូចជា សាលធំ ព្រះវិហារផ្នូរ ... ជុំវិញវត្តនេះបានហ៊ុំព័ទ្ធដោយព្រៃដើមឈើខ្ពស់ ដូច្នេះបរិស្ថាននៅវត្តកាន់តែត្រជាក់។ មកទស្សនាវត្ត ភ្ញៀវបានមើលឃើញវត្ថុបុរាណដ៏មានតម្លៃដែលបានរក្សាទុកដូចជាសៀវភៅព្រះគម្ពីរដែលសរសេរដោយដៃនៅលើស្លឹកត្នោតរូបចម្លាក់ព្រះពុទ្ធចង្កៀងប្រេងបុរាណ ...
(រូបថត៖ Nganbella, Lehatruc)
វត្តបឹងរ៉ាយចាស់ ស្ថិតនៅក្នុងស្រុក Tra Cu ខេត្ត Tra Vinhដែលល្បីល្បាញដោយសារលាបពណ៌មាស។ មកដល់ទីនេះភ្ញៀវទេសចរពិតជាមានអារម្មណ៍រំភើបរីករាយ ដោយសារស្ថាបត្យកម្មដ៏អស្ចារ្យនិងជាពិសេសវត្តនេះក៏លេចធ្លោជាងគេដោយមានរូបសំណាកព្រះពុទ្ធសក្យមុនីចូលបរិនិព្វានធំជាងគេនៅប្រទេសវៀតណាមមានបណ្តោយ ៥៤ ម៉ែត្រ។
(រូបថត៖ Nganbella, Lehatruc)
វត្តភ្នំតាប៉ា ស្ថិតក្នុងខេត្ត An Giang ដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅលើភ្នំខ្ពស់និងហ៊ុំព័ទ្ធជុំវិញដោយទិសដៅទេសចរណ៍ល្បី ៗ ។ពេលមកកាន់ទីនេះ ភ្ញៀវទេសចរអាចទស្សនាទិដ្ឋភាពដ៏ ស្រស់ស្អាតរបស់វត្តជាមួយនឹងទេសភាពធម្មជាតិ ហ៊ុំព័ទ្ធជុំវិញដោយព្រៃភ្នំដ៏ស្រស់បំព្រង។ ក្រៅពីនោះ សម្លឹងមើលពីវត្តចុះ ភ្ញៀវទេសចរអាចគយគន់ទីប្រជុំជនទ្រីតូច វាលស្រែធំល្វឹងល្វើយ។ វត្តនេះបានសាងសងតាមស្ថាបត្យកម្មខ្មែរធម្មតា ឆ្លាក់យ៉ាងល្អិតល្អន់និងមានរូបចម្លាក់ជាច្រើនទៀតផង។
រូបថត៖Langthang.angiang។
ដោយមានស្ថាបត្យកម្មខ្មែរគួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍ផងដែរ វត្ត សេរីសុខុសង្គមមាជ័យស្រឡូង (Chen Kieu) បានទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរតាមរយៈរូបរាងប្លែក។ នៅពេលអ្នកមកទីនេះភ្ញៀវនឹងចាប់អារម្មណ៍នឹងជញ្ជាំងដែលគ្របដណ្ដប់ដោយពែងគ្រប់ប្រភេទរួមផ្សំជាមួយក្បឿងសេរ៉ាមិចតូចៗដែលតភ្ជាប់យ៉ាងប៉ិនប្រសប់និងល្អិតល្អន់។ ស្ថាបត្យកម្មវត្តនេះគឺដំបូលមាន ៣ ស្រទាប់។ ស្រទាប់ខាងក្រោមមានទំហំធំហើយស្រទាប់ខាងលើកាន់តែតូចជាងខាងក្រោម។ សម្រប់ផ្នត់នីមួយៗត្រូវបានតុបតែងដោយគំនូរជាច្រើនហើយរូបចម្លាក់ខ្មែរនាំមកនូវបំណងប្រាថ្នាសម្រាប់សន្តិភាពនិងភាពអស្ចារ្យ។
(រូបថត៖ Lanphung)
（បកប្រែដោយឌីណា）
មតិពីមិត្តអ្នកអាន