នៅលើកំពូលភ្នំបាយ៉ង់ មានប្រាសាទមួយដែលជាកន្លែងប្រវត្តិសាស្ត្រមានអាយុកាលដ៏វែងមួយគឺ ប្រាសាទប៉ាយ៉ង់កោ។ ប្រាសាទបាយ៉ង់កោ គឺជាទីរមណីយដ្ឋានទេសចរណ៍ប្រវត្តិសាស្ត្រមួយដែលភ្ញៀវទេសចរជាតិ និងអន្តរជាតិនិយមទស្សនា ហើយអាចស្វែងយល់ពីប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរ។ ទីនេះមានទេសភាពស្រស់ត្រកាលណាស់នៅរដូចភ្លៀងធ្លាក់ ដោយតំបន់នេះស្រោចស្របដោយព្រៃឈើធម្មជាតិ។
 ភ្នំឧដុង្គជាបូជនីយដ្ឋានគោរពបូជាផង និងកម្សាន្តផង |
 តំបន់ព្រៃកោងកាង ៣កន្លែងនៅកម្ពុជា ទេសភាពល្អឯកដូចផ្ទាំងគំនូរ |
 |
| ដើរកម្សាន្តកាត់ព្រៃទៅលេងប្រាសាទបាយ៉ង់កោលើកំពូលភ្នំ មិនអាចបំភ្លេចបាន |
ប្រាសាទបាយ៉ង់ ស្ថិតនៅ ភូមិពោធិរោង និង ភូមិត្រពាំងសង់ ឃុំព្រះបាទជាន់ជុំ ស្រុកគិរីវង់ ខេត្តតាកែវ ដែលមានចម្ងាយប្រមាណ៥០គីឡូម៉ែត្រ ពីខាងត្បូងទីរួមខេត្តតា កែវ និងមានប្រវែង១២០គីឡូម៉ែត្រពី រាជធានីភ្នំពេញ នាពេលបច្ចុប្បន្ន។ ដូចប្រាសាទផ្សេងៗទៀតនៅ ឥសានបុរៈ ប្រាសាទបាយ៉ង់ សាងសង់អំពីឥដ្ឋនៅលើកំពូលភ្នំ មួយដ៏ខ្ពស់ដែលមានកម្ពស់ប្រមាណជាង៤០០ម៉ែត្រ ហើយមានចម្ងាយប្រមាណជា១,៧គីឡូម៉ែត្រ ភាគនិរតី នៃស្រះសង់បុរាណ វត្តលើ នៃ ភូមិត្រពាំងសង់។
ដើម្បីឡើងទៅកាន់បូជនីយដ្ឋានដ៏ស័ក្តិសិទ្ធនេះ គេត្រូវចំណាយពេលដើរពីទិសខាងជើង ឆ្លងកាត់ផ្ទាំងថ្មដាតូចធំជាច្រើន ហើយពីជម្រាលភ្នំទៅកាន់ប្រាសាទ គេចំណាយ ពេលជាងមួយម៉ោង។ មុននឹងឈានជើងដល់កាំជណ្តើរឡើងទៅកាន់ ប្រាសាទបាយ៉ង់ ដែលធ្វើអំពីថ្មបាយក្រៀមដែលមានចំនួន៩១កាំ។ សព្វថ្ងៃនេះគេអាចធ្វើដំណើរ ដោយងាយស្រួលជាងមុនដើម្បីឡើងទៅទស្សនាទីនោះគឺបើកម៉ូតូឌុបគ្នាតាមផ្លូវបុរាណ នៅចំណុច ភូមិត្រពាំងសង់ ដែលបានផ្សារភ្ជាប់ពីជើងភ្នំ ដល់ផ្នែកខាងលើនៃប្រា សាទនោះតែម្តង។
 |
| ដើរកម្សាន្តកាត់ព្រៃទៅលេងប្រាសាទបាយ៉ង់កោលើកំពូលភ្នំ មិនអាចបំភ្លេចបាន |
 |
| ដើរកម្សាន្តកាត់ព្រៃទៅលេងប្រាសាទបាយ៉ង់កោលើកំពូលភ្នំ មិនអាចបំភ្លេចបាន |
ភ្នំគិរីវង់ ក៍ដូចជា ភ្នំបាយ៉ង់ ពីមុនជាកន្លែងព្រៃស្តុក មានដើមឈើធំៗក្រាស់ឃ្មឹក ហើយក៏ជាកន្លែងដែលសម្បូរទៅដោយធនធានរ៉ែត្បូងដ៏មានតម្លៃផងដែរ។ នៅរៀងរាល់រដូវបុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌម្តងៗ អ្នកស្រុកគិរីវង់ និងពិសេសអ្នករស់នៅក្បែរៗនោះតែងតែនាំគ្នាយកម្ហូបអាហារនំចំណីទៅសែន អុជធូបបន់ស្រន់សុំក្តីសុខ។ ប្រាសាទបាយ៉ង់កោ ជាតំបន់ទេសចរវប្បធម៌មួយដ៏សំខាន់បំផុតនៃ ស្រុកគិរីវង់ ខេត្តតាកែវ។
លក្ខណៈនៃប្រាសាទ បាយ៉ង់ ក៍មិនខុសគ្នាទៅនឹងប្រាសាទបុរេអង្គរផ្សេងៗទៀតដែរ ស្ថិតក្នុងអន្តរកាលរចនាបថសម្បូរណ៍ព្រៃគុក និងព្រៃក្មេង ដែលមានក្បាច់លម្អជាប្រាសាទចម្លងតូចៗអមទាំងសងខាងទ្វារ និងទ្វារបញ្ឆោត ដែលហៅថា វិមានអាកាស ឬប្រាសាទអណ្តែត។ រីឯប្រាសាទតូចៗទាំងនោះ គឺជានិមិត្តរូបនៃភាពអាវកាសនៃទេវស្ថាន គឺតំណាងឱ្យ ទេវស្ថាន ស្ថិតនៅឋាន “ត្រៃត្រិង្ស”។
បើទោះជារចនាបថលើប្រាសាទមានការសឹករិចរិលច្រើនបន្តិចមែន ប៉ុន្តែតាមរយៈក្បាច់រចនាឆ្លាក់នៅលើជញ្ជាំងប្រាសាទ អ្នកស្រាវជ្រាវប្រវត្តិសាស្តបានសន្មត់ថា ប្រាសាទនេះសាងសង់ឡើងដោយមានលក្ខណៈជាតួប៉មប្រាង្គតែមួយនៅលើកំពូលភ្នំ ហើយនឹងត្រូវបានស្ថាបនាឡើងនៅក្នុងរាជ្យរបស់ ព្រះបាទឥសានវម៌ទី១ នឹងត្រូវបន្តរហូតដល់រាជ្យព្រះមហាក្សត្រក្រោយៗទៀត។ ការសន្និដ្ឋានដូច្នេះគឺអាស្រ័យលើតឹកតាងរចនាបថផ្តែរឥដ្ឋប្រវត្តិសាស្ត្រទាំងពីរប្រភេទរបស់ប្រាសាទ សម្បូរណ៍ព្រៃគុក និង ព្រៃក្មេង ដែលជាសំណង់ស្ថាបត្យកម្មដ៏ធំ បានបន្សល់ទុកប្រវត្តិសាស្ត្រយ៉ាងច្បាស់លាស់។
 |
| ដើរកម្សាន្តកាត់ព្រៃទៅលេងប្រាសាទបាយ៉ង់កោលើកំពូលភ្នំ មិនអាចបំភ្លេចបាន |
ទីតាំងនៃបូជនីយដ្ឋានបុរេអង្គរដ៏ល្បីល្បាញនេះ គឺមានការសាងសង់ជាបន្តបន្ទាប់រហូតដល់ ស.វទី១០ ដល់ទី១១ នៃគ.ស ដូចវត្តមានរបស់បណ្ណាល័យមួយ ដែលស្ថិតនៅជ្រុងខាងត្បូងឈៀងខាងកើតប្រាសាទនេះផងដែរ ព្រមទាំងជណ្តើរធ្វើអំពីថ្មបាយក្រៀម នៅដំណាងពីមុខជាភស្តុតាងជាក់ច្បាស់។ ក្រៅពីនេះ គេក៍ឃើញមានសំណង់រណបនៅចំពីមុខដែលមានសណ្ឋានជាអគារមានដំបូលធ្វើអំពីឈើប្រក់ក្បឿងរាងបួនជ្រុងស្មើដែលទ្រសសរធំៗចំនួនបួនធ្វើអំពីថ្មបាយក្រៀមថែមទៀតផង។
| គួរបញ្ជាក់ថា ប្រាសាទនេះត្រូវបានសង់ឡើងនៅលើកំពូលភ្នំបាយ៉ង់ដែលមានរយៈកម្ពស់ ៣១៣ ម៉ែត្រ និងមានជណ្ដើរ៣ដំណាក់។ តួប្រាសាទត្រូវបានសាងសង់ពីថ្មបាយក្រៀម ឥដ្ឋ និង ថ្មស៊ីស្ត (ថ្មស្រទាប់) ដែលមានបណ្តោយ ១៣ ម៉ែត្រ ទទឹង ៩ ម៉ែត្រ និង កម្ពស់ ១២ ម៉ែត្រ ហើយក្រៅពីប្រាសាទបាយ៉ង់យើងឃើញមានប្រាសាទចំនួន ៤ ទៀត ដែលស្ថិតនៅក្បែរនោះដែរ គឺប្រាសាទព្រះគោ ប្រាសាទខាងលិច ប្រាសាទខាងកើត និង ប្រាសាទកាណុង ដែលឧទ្ទិសដល់ព្រហ្មញសាសនា ពីព្រោះនៅចំកណ្តាលប្រាសាទមានតម្កល់លិង្គព្រះឥសូរសម័យបុរាណ៕ ប្រាសាទភ្នំបាយ៉ង់មានឈ្មោះដើមថា សិវបុរ។ ប្រាសាទភ្នំបាយ៉ង់កោមានភូមិសាស្ត្រស្ថិតនៅភូមិពោធិ៍រោង ឃុំព្រះបាទជាន់ជុំ ស្រុកគិរីវង់ ខេត្តតាកែវ និងមានចម្ងាយប្រហែលជា២០គីឡូម៉ែត្រពីព្រំដែនវៀតណាម។ ដើម្បីទៅដល់ប្រាសាទភ្នំនេះលោកអ្នកត្រូវធ្វើដំណើរតាមផ្លូវជាតិលេខ២ ចម្ងាយ១២១ គីឡូម៉ែត្រពីក្រុងភ្នំពេញដោយកាត់ ស្រុកបាទី ស្រុកសំរោង ទីរួមខេត្តតាកែវ និងចម្ងាយ៤៣គីឡូម៉ែត្រចេញពីក្រុងដូនកែវ។ ពេលទៅដល់ចង្កេះភ្នំ អ្នកត្រូវធ្វើដំណើរដោយថ្មើរជើងលើផ្លូវបេតុងប្រវែង ២៥០០ ម៉ែត្រ ហើយបន្តដំណើរថ្មើរជើងឡើងជណ្តើរ ៣៥០កាំ។ អ្នកក៏អាចជិះម៉ូតូឌុបរបស់អ្នកភូមិឡើងផងដែរក្នុងតម្លៃ ២០០០០រៀលទៅមកសម្រាប់ភ្ញៀវម្នាក់។ តាមផ្លូវឡើងភ្នំអ្នកអាចរីករាយជាមួយនឹងសម្រស់ធម្មជាតិតាមដងផ្លូវលម្អដោយដើមឈើ កូនរុក្ខជាតិតូចៗ និងផ្កាព្រៃជាច្រើនផងដែរ ហើយពេលដល់កំពូលភ្នំអ្នកអាចដើរទស្សនាប្រាសាទនានានៅលើភ្នំ ពិសេសទេសភាពដ៏ស្រស់ស្អាតមើលពីកំពូលភ្នំ។ លើសពីនេះអ្នកក៏អាចទៅទស្សនាថ្មបីដុំនៅក្បែរនោះដែលមានទេសភាពស្រស់ស្អាតគួរជាទីទាក់ទាញនិងគយគន់។ ដូចនេះបើអ្នកមិនទាន់បានទៅទេ អ្នកគួរតែសាកល្បងដោយគ្រាន់តែចំណាយពេលមួយថ្ងៃតែប៉ុណ្ណោះ៕ |
kampucheathmey/Tnaot
មតិពីមិត្តអ្នកអាន