ប្រាសាទបេងមាលាឬបឹងមាលាគឺជាប្រាសាទមួយដ៏ល្បីសម្រាប់ទេសចរណ៍គ្រប់ជាតិសាសន៍ ដែលចូលមកទស្សនាតំបន់រមណីយដ្ឋានអង្គរ ដោយសារតែសម្រស់ដ៏ស្រស់ស្អាត និងរចនាបទដ៏អស្ចារ្យ ជាពិសេសនោះគឺថ្មប្រាសាទដែលរុំព័ទ្ធដោយស្លែទឹកពណ៌ខៀវ បានធ្វើអោយលេចបរិវេណប្រាសាទទាំងមូលប្រៀបបាននឹងឋានមួយទៀតពីភពផែនដី។
ទិដ្ឋភាពនៃប្រាសាទបេងមាលា
ប្រាសាទនេះមានលក្ខណៈស្រដៀងនឹងប្រាសាទអង្គរវត្ត និងត្រូវបានស្ថាបនាឡើងដោយព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី២ ដែរ។ ប្រាសាទនេះមានគូទឹកដ៏ធំមានប្រវែង ១២០០ x ៩០០ម៉ែត្រ។ ប្រសាទបេងមាលាត្រូវបានសាងសង់នៅចុងសតវត្សរ៍ទី ១១និងដើមសតវត្សរ៍ទី១២ លើផៃ្ទដីទំហំ ១៤ហិកតា ដើម្បីឧទ្ទិសថ្វាយដល់ព្រះអាទិទេពក្នុងព្រហ្មញ្ញសាសនា និកាយវិស្ណុនិយម។ ដោយហេតុថាទ្រង់ទ្រាយប្រាសាទនេះប្រហាក់ប្រហែលប្រាសាទអង្គរវត្តនោះ ដូចេ្នះរាល់វត្ថុបំណង និងស្ថាបត្យកម្មក៏ត្រូវមានលក្ខណៈដូចគ្នា។ ប្រាសាទអង្គរវត្តដែលប្រវត្តិសាស្រ្តចារទុកថាជាស្នាព្រះហស្តរបស់ព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី២នោះ សាងឡើងដើម្បីឧទ្ធិសថ្វាយព្រះវិស្ណុដោយមានកសិណទឹក (គូទឹក )ព័ទ្ធជុំវិញរាប់គីឡូម៉ែត្រខណ្ឌទីតាំងប្រាសាទ ឲ្យក្លាយជាកោះមួយនោះដូចេ្នះប្រាសាទបេងមាលាក៏ត្រូវតែមានន័យដូចគ្នាដែរ។
ទិដ្ឋភាពនៃប្រាសាទបេងមាលា
បា្រសាទបេងមាលាស្ថាបនាឡើងអំពីថ្មភក់ និងថ្មបាយកៀ្រមដែលមានទ្រង់ទ្រាយប្រហាក់ប្រហែលប្រាសាទអង្គរវត្តហើយដែលបុរាណវិទូមួយចំនួនយល់ថា ប្រាសាទបេងមាលាជាប្លង់មេឬថា បុព្វបុរសខែ្មរ ចាប់កសាងប្រាសាទនេះសិនមុននឹង ឈានទៅកសាងប្រាសាទអង្គរវត្តដ៏ល្បីល្បាញដោយមើលតាមគំរូដើម។ អ្វីដែលស្ថាបត្យករខែ្មរជំនាន់នោះធ្វើដោយខានមិនបានគឺការជីកកសិណទឹកនៅជុំវិញប្រាសាទដើម្បីយកអាចម៍ដីទៅចាក់គ្រឹះប្រាសាទការពារកុំឲ្យបាក់ស្រុត ក៏ដូចជាការយកទឹកសម្រាប់ប្រើប្រាស់ ផងទន្ទឹមនោះកសិណទឹកមួយៗបានក្លាយទៅជានិមិត្តរូបនៃសមុទ្រទឹកដោះ និវេសនដ្ឋានព្រះអាទិទេពក្នុងព្រហ្មញ្ញសាសនា។
តាមលោក ឈាន រដ្ឋា គម្រោងនេះ នឹងអាចប្រើពេលដល់ទៅមួយឆ្នាំកន្លះ ហើយផ្តោតសំខាន់ លើផ្លូវចូលខាងកើតមុនគេ។ លោក រដ្ឋា ពន្យល់ថា ប្រាសាទខ្មែរជាទូទៅ ផ្លូវចូលបែរទៅទិសខាងកើត ហើយចេញទៅវិញនៅទិសខាងលិច។ ប៉ុន្តែនៅបេងមាលា សព្វថ្ងៃកំពុងប្រើប្រាស់ទិសខាងត្បូងសម្រាប់ចូល និងចេញទៅវិញនៅទិសខាងត្បូង ឬខាងលិច។ ដូច្នេះដើម្បីឲ្យទិសដៅទស្សនាស្របទៅនឹងគោលគំនិតរបស់ដូនតាអ្នកសាងសង់ប្រាសាទ គម្រោងសិក្សាជួសជុលនេះ ផ្តោតលើផ្លូវចូលខាងកើតមុនគេ។
ទិដ្ឋភាពនៅជំវិញប្រាសាទបេងមាលា
ក្នុងរដូវវស្សា នៅប្រាសាទបេងមាលាបានទឹកដក់ច្រើនកន្លែង ដូច្នេះនៅឆ្នាំ២០១០ អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា បានធ្វើកំណាយមួយកន្លែង និងបានរកឃើញប្រព័ន្ធលូនៅតាមសងខាងថែវ ហើយនៅថ្ងៃអនាគត គេអាចស្ដារប្រព័ន្ធលូនេះ ដើម្បីប្រើប្រាស់ឡើងវិញផងដែរ។ នៅឆ្នាំ២០១៦ បានធ្វើកំណាយម្តងទៀតនៅផ្នែកខាងជើង ដើម្បីដឹងពីសភាពគ្រឹះនៅផ្លូវចូល ព្រោះនៅលើផ្លូវនោះមានការស្រុត។ ជាលទ្ធភាពរកឃើញថា ប្រព័ន្ធបង្ហូរទឹកនៅចំណុចនោះ បានស្ទះរាប់សិបឆ្នាំមកហើយ ទើបធ្វើឲ្យមានទឹកដក់ ខូចថ្ម គ្រឹះពុកផុយ ស្រុតចុះ បូកផ្សំនឹងឬសដើមឈើចាក់ជ្រែក ធ្វើឲ្យសភាពគ្រឹះប្រែប្រួល និងបង្កឲ្យបង្កាន់ដៃនាគដួលរំលំជាដើម។
ទិដ្ឋភាពនៃប្រាសាទបេងមាលា
ប្រាសាទបេងមាលា មិនបានបន្សល់ទុកនូវសិលាចារឹក ដែលបញ្ជាក់ពីកាលបរិច្ឆេទឆ្នាំសាងសង់នោះទេ ទើបវានៅតែជាចម្ងល់សម្រាប់អ្នកបុរាណវិទ្យា ថាតើរវាងប្រាសាទអង្គរវត្ត និងប្រាសាទបេងមាលាមួយណាសាងសង់មុន។ ភាពដូចគ្នានៃប្រាសាទនេះ គឺទាក់ទងនឹងរចនាប័ទ្ម ក្បាច់ចម្លាក់ ដែលស្រដៀងគ្នាច្រើន ចំណែកបច្ចេកទេសសំណង់ខ្លះមានដូច និងខុសគ្នាផងដែរ។ ដោយឡែកភាពខុសគ្នា គឺប្រាសាទអង្គរវត្តជាប្រាសាទពីរ៉ាមីត ឬហៅប្រាសាទភ្នំ ចំណែកបេងមាលា សង់នៅលើដីរាបស្មើ។
ផ្លូវចូលក្នុងប្រាសាទបេងមាលា
ទោះរងការខូចខាត និងដួលរំលំច្រើនក៏ពិតមែន ប៉ុន្តែប្រាសាទបេងមាលា បានទាក់ទាញភ្នែក ភ្ញៀវទេសចរជាច្រើនឲ្យមកទស្សនា ជាពិសេសដើមឈើមានម្លប់ត្រឈឹងត្រឈៃ និងមាន ឬសឈើធំៗ ចាក់ជ្រែកថ្មប្រាសាទដ៏ទាក់ទាញ មិនខុសអ្វីពីប្រាសាទតាព្រហ្មនោះដែរ។ តាមរបាយការណ៍ ចំនួនភ្ញៀវទេសចរដែលមកទស្សនានៅប្រាសាទបេងមាលា ក្នុងខែខ្សត់ភ្ញៀវ មានប្រមាណ ១ម៉ឺននាក់ក្នុងមួយខែ ហើយក្នុងខែសម្បូរភ្ញៀវ មានជាង ៣ម៉ឺននាក់ ក្នុងនោះ៩៥ភាគរយ ជាទេសចរចិន។
សម្រាប់ការងារជួសជុល តាមការវាយតម្លៃរបស់អ្នកជំនាញ គេអាចប្រើពេលដល់ទៅ៣០ឆ្នាំ។ លោក ឈាន រដ្ឋា បានបញ្ជាក់ថា ដើម្បីដឹងច្បាស់ពីរយៈពេល គេអាចសាកល្បងជួសជុលនៅ ចំណុចណាមួយ ទើបអាចដឹងចំនួនឆ្នាំក្នុងការជួសជុលប្រាសាទទាំងមូល។ លោកបន្ថែមថា មានជម្រើសចំនួន២ ដែលកំពុងខ្វែងគំនិតគ្នាលើការងារជួសជុលនេះ។ ទី១ ការជួសជុលត្រូវកាប់ដើមឈើ និងរុក្ខជាតិចេញពីប្រាសាទដើម្បីងាយស្រួលក្នុងការដំឡើងថ្ម និងរៀបថ្មប្រាសាទ និងជម្រើសទី២ ត្រូវរក្សាទុកដើមឈើនៅចំណុចខ្លះ ដើម្បីរក្សាសោភ័ណភាព ប៉ុន្តែលោក រដ្ឋា បារម្ភថា វានឹងមិនអាចរក្សានិរន្តរភាពប្រាសាទបានយូរនោះឡើយ៕
（សរុបដោយ ហេង វុធ្ធី）
（ប្រភពព័ត៌មាន: ThmeyThmey.com និង hahaflipflop）
មតិពីមិត្តអ្នកអាន