ប្រាសាទប្រែរូបត្រូវបានកសាងឡើង នៅចុងសតវត្សរ៍ទី ១០ ក្នុងគ.ស. ៩៦១ ដោយ ព្រះបាទរាជេន្ទ្រវរ្ម័ន បច្ឆាមរណៈ ព្រះនាម “សិវលោក” ដើម្បីឧទ្ទិសថ្វាយចំពោះលទ្ធិព្រហ្មញ្ញសាសនា ។ ប្រាសាទប្រែរូបនេះ បានសាងឡើងក្រោយ ប្រាសាទមេបុណ្យ ក៏ប៉ុន្តែប្រាសាទនេះ មានសភាពដូចគ្នាបេះបិទ ជាមួយប្រាសាទមេបុណ្យ ពោលគឺ ប្រាសាទដែលបានកសាងឡើង ជាប្រាសាទភ្នំព្រមទាំង មានថែវលេចលយចេញ តាំងពីពេលកសាងមកម្ល៉េះ ហើយមានរៀប ជាបន្ទប់វែងៗ សំយុងមកក្រោមទៀត។
ប្រាសាទប្រែរូប
ប្រាសាទប្រែរូបជាស្ថាបត្យកម្មរបស់ព្រះបាទរាជេន្ទ្រវរ្ម័ន នៅក្នុងសតវត្សទី១០ឆ្នាំ៩៦១សម្រាប់ បូជាថ្វាយដល់ ព្រះឥសូរក្នុងព្រហ្មញ្ញសាសនា។ ប្រាសាទតំបន់អង្គរមួយនេះជាប្រភេទប្រាសាទភ្នំ កសាងឡើង ពីថ្មបាយក្រៀម និងឥដ្ឋ ។ ប្រាសាទប្រែរូបឋិតនៅចម្ងាយ ប្រមាណ២ គីឡូម៉ែត ទិសឥសាន នៃស្រះស្រង់ និង ចម្ងាយ ប្រាំរយម៉ែតខាងត្បូង បារាយណ៍ខាងកើត។ ប្រាសាទ ប្រែរូបមានពណ៌យ៉ាងស្រស់ស្អាតនៅពេល ដែលមានពន្លឺថ្ងៃចាំងមក ជាពិសេសពេលព្រឹកនិង ពេលថ្ងៃរសៀលបានធ្វើឱ្យថ្ម ប្រាសាទនេះឡើងជាពណ៌ក្រហម។ ប្រាសាទនេះមានរាង៤ជ្រុងស្មើគ្នា ព័ទ្ធ ជុំវិញដោយកំពែង២ជាន់ មានផ្លូវចូលនៅភាគខាងកើតកសាងឡើងពីឥដ្ឋ ប៉ុន្តែបច្ចុប្បន្ននេះមានការកសាងផ្លូវថ្មីកាត់ផ្លូវដែលមាន ស្រាប់។ នៅតាមច្រកចូលភាគ ខាងកើតផង ដែរមានតួប៉ម៣តម្រៀបគ្នាពីជើងទៅត្បូងដែលតួប៉ម មួយក្នុងចំណោមតួប៉មទាំងនោះ មានសភាពហាក់ដូចជាពុំទាន់បានសាងសង់រួច ឬមានការរុះរើឡើងវិញនៅជំនាន់ក្រោយៗមក ។ មានបណ្ណាល័យនៅអមសងខាងច្រកចូលហើយមានជណ្ដើរឡើងទៅកាន់តួប៉មកណ្ដាល ប្រាសាទដែលមានតោថ្មអង្គុយយាមសងខាង ។ នៅផ្នែកខាងលើមានតួប៉មចំនួនប្រាំ ដែលមាន ៤នៅជ្រុងនីមួយៗ និងមួយទៀត នៅផ្នែកកណ្ដាល ។ មានរូបទេវឈរចាំយាមនៅតាមច្រកទ្វារបញ្ឆោតទាំង៣នៃតួប៉មកណ្ដាលហើយ មានឆ្លាក់ជារូបព្រះឥន្ទទ្រង់ គង់នៅលើជំនិះរបស់ទ្រង់គឺសត្វ ដំរីក្បាល។
ប្រាសាទប្រែរូប
ប្រាសាទនេះ មានគំរូប្លង់យ៉ាងល្អ ដែលមានរចនាបថស្រដៀងគ្នាទៅនឹងប្រាសាទមេបុណ្យខាងកើត។ ប្រាសាទនេះតំណាងឱ្យភ្នំ ព្រះសុមេរុ ដែលប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរនៅតែគិតថាជាទីសម្រាប់បូជាព្រះសព របស់ ព្រះ មហាក្សត្រ ដោយសម្អាងទៅលើទីតាំងដែលមានរាង៤ ជ្រុងទ្រវែង នៅទល់មុខ នឹងជណ្ដើរ ឡើង ទៅ កំពូល ទាំងប្រាំ។ ទីនោះគេគិតថា ជាបច្ឆា និងនៅភាគឥសានមានតួប៉មតូចមួយ ដែលសម្គាល់ថាជាកន្លែងសម្រាប់លាងធាតុ។ តាមពិតទៅ ទីតាំងដែលមានរាង៤ជ្រុងទ្រវែងនោះ គឺជាកន្លែងសម្រាប់តម្កល់រូបព្រះគោបែរមុខទៅរកប្រាសាទ ដែលបច្ចុប្បន្ននេះត្រូវបាត់បង់ទៅហើយ និងតួប៉មភាគឥសាននោះគឺជាទីតម្កល់នូវសិលាចារិក ។ សូមបញ្ជាក់ថា ប្រាសាទប្រែរូបនេះមានរូបរាងប្រហាក់ប្រហែលទៅនឹង ប្រាសាទមេបុណ្យខាងកើត ដែលជាស្នាដៃរបស់ទ្រង់ដូចគ្នា ។ ការកសាងប្រាសាទប្រែរូបដែលមានកំពូល៥ស្ទើរដូចគ្នា បេះបិទទៅនឹង ប្រាសាទនៅកណ្តាល បារាយណ៍ខាងកើតនេះ មានមតិខ្លះយល់ថាដោយសារប្រាសាទ មេបុណ្យខាងកើតមានការពិបាកទៅធ្វើពិធីផ្សេងៗនៅទីនោះ ទើបសាងសង់ប្រាសាទដូចគ្នានេះនៅដីគោកវិញម្តង។ តាមឯកសាររបស់អ្នកស្រីត្រឹងាបានឱ្យដឹងថា នៅប្រាង្គកណ្តាលរបស់ប្រាសាទ ប្រែរូបមានតម្កល់ លិង្គរាជេន្ទ្រភទ្រេស្វរ ដែលជាលិង្គគោរពតគ្នាមកតាំងពីសម័យចេនឡាមកម្ល៉េះ។ នៅប្រាង្គទិសឥសាន មានតម្កល់លិង្គ រាជេន្ទ្រវម៌េស្វរ ជាលិង្គរបស់អាទិទេព និងប្រាង្គ ដទៃទៀតគឺសម្រាប់ឧទ្ទិសថ្វាយ ចំពោះព្រះញាតិ វង្សរបស់ទ្រង់។
ប្រាសាទប្រែរូប
តាមការបង្អាញពីមន្ដ្រីផ្នែកបុរាណវិទ្យា នៃក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ បានឲ្យដឹងដែរថា តាមសិលាចារឹករបស់ ប្រាសាទប្រែរូបបានបញ្ជាក់នូវកាលវេលា នៃការកសាងយ៉ាងច្បាស់ ព្រមទាំងបានបញ្ជាក់អំពី ព្រះរាជវង្សនៃ ព្រះបាទរាជេន្ទ្រវរ្ន័ន ដែលព្រះអង្គបានសាង លិង្គឈ្មោះ រាជេន្ទ្រភទ្រេស្វរៈ ដាក់នៅនឹងតួប្រាសាទកណ្តាល ហើយក៏មានបង្អាញដោយរូប សំណាកព្រះអង្គតម្កល់នៅ នឹងប្រាសាទតាមជ្រុងផងដែរ ដែលសុទ្ធសឹង ទាក់ទងទៅនឹង លទ្ធិព្រហ្មញ្ញសាសនា៕
（ប្រភពព័ត៌មាន: khmerpostasia.com）
មតិពីមិត្តអ្នកអាន