ប្រាសាទឯកភ្នំ គឺជាសំណង់ប្រាសាទបុរាណដ៏ប្រណីតមួយរបស់ខេត្តបាត់ដំបង ខណៈដែលប្រាសាទនេះ តាំងនៅភូមិចុងឆ្តោរ ឃុំពាមឯក ស្រុកឯកភ្នំ គឺមានចម្ងាយប្រមាណ ១៥ គីឡូម៉ែត្រពីទីរួមខេត្ត ហើយគេក៏អាចទៅទស្សនាប្រាសាទនេះបានដោយការធ្វើដំណើរទៅតាមផ្លូវជាតិលេខ ៥ ពីក្រុងបាត់ដំបង តាមផ្លូវឆ្ពោះទៅទិសដៅក្រុងសិរីសោភ័ណ ផងដែរដោយពេលចេញពីទីរួមខេត្តបាន ៧ គីឡូម៉ែត្រ ហើយបត់ចូលតាមក្លោងទ្វារវត្តត្រាង នៅខាងស្តាំដៃក៏បាន។
សំណង់ព្រះពុទ្ធបដិមា ដែលខ្ពស់សង់នៅលើគូទឹកព័ទ្ធប្រាសាទឯកភ្នំត្រូវបានក្រសួងបញ្ឈប់ការសាងសង់។
ប្រាសាទឯកភ្នំ ជារមណីយដ្ឋានទេសចរណ៍វប្បធម៌ ដ៏ចំណាស់មួយក្នុងខេត្តបាត់ដំបង ដែលបានសាងសង់ឡើងក្នុងសតវត្សរ៍ទី១១ ក្នុងរាជកាលព្រះសាទសូរ្យវរ្ម័នទី១ នាសម័យមហានគរ។ នេះបើតាមមន្ទីរទេសចរណ៍ខេត្តបាត់ដំបង។
ដើម្បីធ្វើដំណើរទៅកាន់រមណីយដ្ឋានទេសចរណ៍វប្បធម៌ប្រាសាទឯកភ្នំ ភ្ញៀវទេសចរអាចធ្វើដំណើរដោយ រថយន្ត ម៉ូតូ ប្រើរយៈពេលប្រមាណ២០នាទីប៉ុណ្ណោះ។ ប្រាសាទឯកភ្នំ មានទីតាំងនៅភូមិ តាគម ឃុំពាមឯក ស្រុកឯកភ្នំ ខេត្តបាត់ដំបង ចម្ងាយ ៧គីឡូម៉ែត្រ បែកចេញពីផ្លូវខេត្តលេខ P156 ត្រង់ម្ដុំភូមិថ្កូវ ឃុំក្ដុលដូនទាវ ស្រុកឯកភ្នំ ខេត្តបាត់ដំបង និងចម្ងាយ១២.២៩គីឡូម៉ែត្រ ពីទីរួមខេត្តបាត់ដំបង
ជារឿយៗក្រុមភ្ញៀវទេសចទាំងឡាយនៅពេលបានឆ្លងកាត់ទឹកដីនៃខេត្តបាត់ដំបងហើយនោះ គឺកម្រនឹងមានការខកខានឆៀងចូលទៅទស្សនា កម្សាន្តសំណង់ប្រាសាទបុរាណមួយ ដែលមានរចនាប័ទ្ម និងអាយុកាលដ៏យូរលង់ដែលប្រហាក់ប្រហែលទៅនឹងអាយុកាលនៃសំណង់ប្រាសាទអង្គរវត្តដែរគឺប្រាសាទឯកភ្នំ។
ប្រាសាទឯកភ្នំ គឺជាសំណង់ប្រាសាទបុរាណដ៏ប្រណីតមួយរបស់ខេត្តបាត់ដំបង ខណៈដែលប្រាសាទនេះ តាំងនៅភូមិចុងឆ្តោរ ឃុំពាមឯក ស្រុកឯកភ្នំ គឺមានចម្ងាយប្រមាណ ១៥ គីឡូម៉ែត្រពីទីរួមខេត្ត ហើយគេក៏អាចទៅទស្សនាប្រាសាទនេះបានដោយការធ្វើដំណើរទៅតាមផ្លូវជាតិលេខ ៥ ពីក្រុងបាត់ដំបង តាមផ្លូវឆ្ពោះទៅទិសដៅក្រុងសិរីសោភ័ណ ផងដែរដោយពេលចេញពីទីរួមខេត្តបាន ៧ គីឡូម៉ែត្រ ហើយបត់ចូលតាមក្លោងទ្វារវត្តត្រាង នៅខាងស្តាំដៃក៏បាន។
ក្បាច់ចម្លាក់ដ៏ល្អប្រណីតនៅឯប្រាសាទឯកភ្នំ
ប្រាសាទដ៏ចំណាស់នេះមាន ទីធ្លាប្រមាណ ៣០ម៉ែត្រហើយមានថែវព័ទ្ធជុំវិញប្រាសាទ ពីទិសខាងកើត ទៅទិសខាងលិច មានប្រវែង២៥ម៉ែត្រ ហើយពីទិសខាងត្បូង ទៅទិសខាងជើងមានប្រវែង៤៩ម៉ែត្រ មានរាងបួនជ្រុង ស្មើគ្នាធ្វើអំពីថ្មភក់បែរមុខទៅទិសខាងកើត សង់លើខឿនមួយមានពីរថ្នាក់ មានថែវពទ្ធ័ជុំវិញតួប៉មនៃប្រាសាទ និងកំពែងធ្វើពីថ្មបាយក្រៀមហើយមានគូរទឹកព័ទ្ធជុំវិញផង។ ហើយប្រាសាទនេះមានដើមពោធិ៍ ដុះជុំវិញជាច្រើនដើម បង្កើតឲ្យជាម្លប់ដ៏ត្រឈឹងត្រឈៃ និងខ្យល់ត្រជាក់បរិសុទ្ធ។
សំណង់ព្រះពុទ្ធបដិមា ដែលខ្ពស់សង់នៅលើគូទឹកព័ទ្ធប្រាសាទឯកភ្នំត្រូវបានក្រសួងបញ្ឈប់ការសាងសង់។
ប្រាសាទឯកភ្នំនេះស្ថាបនាឡើងនៅក្នុងសតវត្សរ៍ទី ១១ ក្នុងឆ្នាំ ១០២៧ នៃរជ្ជកាលស្តេចព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី ១ (១០០២-១០៥០) នាសម័យមហានគរ ឬសម័យអង្គរ ដែលកសាងឡើងដើម្បីឧទិ្ទសថ្វាយចំពោះព្រះអាទិទេពព្រហ្មញ្ញសាសនា។
លោក ក្រិន សុគន្ធ ជាឆ្មាំប្រាសាទឯកភ្នំ បានឲ្យដឹងថា៖ «ប្រាសាទឯកភ្នំ ស្ថិតនៅក្នុងបរិវេណវត្តមួយមានឈ្មោះថា «វត្តឯកភ្នំ» ដែលជារមណីយដ្ឋានដ៏ពេញនិយមសម្រាប់ភ្ញៀវទេសចរជាតិ និងអន្តរជាតិ ជាពិសេស នាពេលបុណ្យចូលឆ្នាំប្រពៃណីជាតិខ្មែរ និងរដូវកាលភ្ជំបិណ្ឌ។ ប្រជាជនខ្មែរភាគច្រើនតែងនិយមទៅលេងវត្ត និងប្រាសាទនេះ ដូចជាយកចង្ហាន់ទៅប្រគេនព្រះសង្ឃ ធ្វើពិធីស្រង់ព្រះ និងពូនភ្នំខ្សាច់ជាដើម។ លើសពីនេះទៅទៀត ប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់ក៏មានលេងល្បែងប្រជាប្រិយកម្សាន្តផ្សេងៗតាមប្រពៃណីវប្បធម៌ខ្មែរទៀតផងដែរនៅថ្ងៃបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មីនោះ»។
បើតាមមន្ទីរទេសចរណ៍បាត់ដំបងដដែល ប្រាសាទឯកភ្នំនេះ មានចម្លាក់ក្បាច់ជាច្រើន មានភាពរស់រវើកគួរឲ្យចង់ទស្សនានៅសេសសល់ តាមផ្នែកមួយចំនួន ដែលឆ្លុះបញ្ចាំងពីជំនឿក្នុងលិទ្ធិព្រហ្មញ្ញសាសនា។ ចម្លាក់ទាំងនោះរួមមាន ព្រះឥសូរកំពុងអង្គុយលើយាន្តជំនិះគោនន្ទិនជាមួយមហោសី ព្រះវិស្ណុ ព្រះឥន្ទ្រអង្គុយលើដំរី រឿងកូរមហាសមុទ្រទឹកដោះ ដែលបង្ហាញពីតួអង្គជាច្រើនក្រុម មានទេវតា និងពួកយក្សទាញពស់នាគដណ្ដើមយកទឹកអម្រឹតទៅផឹកដើម្បីបានជីវិតអមតៈ។ ហើយប្រាសាទនេះមានសិលាចរិក ដែលនៅនិងមេទ្វាខាងត្បូងមាន១១បន្ទាត់ ៩បន្ទាត់ជាភាសាខ្មែរ រីឯពីរបន្ទាត់ទៀតជាភាសាសំស្ក្រឹត៕
（សរុបដោយ ហេង វុធ្ធី）
មតិពីមិត្តអ្នកអាន