វាលធំ ជាតំបន់ធម្មជាតិដ៏ប្រណិត វាលនេះគ្រប ដណ្តប់ដោយវាលស្មៅពណ៌បៃតងខៀវខ្ចីនារដូវវស្សា និងពណ៌មាសនៅរដូវប្រាំង មានទំហំ ១.០៣០ហិកតា។ យោងតាមការសិក្សាស្រាវជ្រាវរបស់ លោក Gregory McCann បានឱ្យដឹងថា គ្មានតំបន់ធម្មជាតិណានៅប្រទេសកម្ពុជា វៀតណាម ឡាវ ថៃ ម៉ាឡេស៊ី មកប្រគួតសម្រស់ធម្មជាតិវាលធំបានឡើយ។ វាលធំស្ថិតក្នុងឃុំកោះប៉ង ស្រុកវើនសៃ និង ឃុំតាវែងក្រោម ស្រុកតាវែង នៃឧទ្យានជាតិវីរៈជ័យ ទឹកដីខេត្តរតនគិរីភាគឦសាននៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។
វាលធំ យើងអាចមើលទេសភាព ៣៦០ដឺគ្រេ អាចមើលថ្ងៃលិច ថ្ងៃរះ វាជាគោលដៅទេសចរណ៍សម្រាប់អ្នកដែលចូលចិត្តឡើងភ្នំគយគន់មើលទេសភាពធម្មជាតិពិតៗ។ បើអ្នកចង់ទៅទស្សនាសម្រស់ធម្មជាតិទាំងអស់នេះ គឺត្រូវធ្វើដំណើរចេញពីស្រុកតាវែង ទៅដល់វាលធំ ចម្ងាយផ្លូវ ៣២គីឡូម៉ែត្រ។ អាចជិះម៉ូតូដល់វាលធំក្នុងករណីអត់ភ្លៀង បើករណីមានភ្លៀងជិះម៉ូតូបាន ១៨គីឡូម៉ែត្រដល់ជើងភ្នំជីអីក ត្រូវដើរពីជើងភ្នំទៅវាលធំ ១៤គីឡូម៉ែត្រ។
សូមបញ្ជាក់ថាឧទ្យានជាតិវិរៈជ័យមានទីតាំងនៅភាគឦសានប្រទេសកម្ពុជាលាតសន្ធឹងគ្របដណ្តប់ខេត្តរតនគិរី និង ស្ទឹងត្រែង ។ ឧទ្យាននេះមានព្រំប្រទល់ជាប់ប្រទេសលាវ និង វៀតណាមហើយមានផ្ទៃក្រឡា ៣.៣២៥ គីឡូម៉ែត្រក្រឡា និង ស្ថិតនៅភាគនិរតីនៃប្រជុំជួរភ្នំអាណោម ដែលចេញពីប្រទេសវៀតណាម និង ស្ថិតនៅជាយវាល ព្រៃជម្រុះស្លឹកឥណ្ឌូចិន កណ្តាល ។ ឧទ្យានជាតិវិរៈជ័យ ចាត់ទុកជាដែនជម្រកមួយសម្រាប់ពពួកថនិកសត្វធំៗរបស់ប្រទេសកម្ពុជា មានដូចជាខ្ទីង ទន្សោង ក្របីព្រៃ ដំរី ខ្លាដំបង ខ្លារខិន ជាដើម ។ លក្ខណៈជីវសាស្ត្រឧទ្យានជាតិវីរៈជ័យ មានសារសំខាន់ដល់ការងារ អភិរក្សអន្តរជាតិ ។
ឧទ្យានជាតិនេះជាដែនជម្រកព្រៃឈើសើមរយៈកម្ពស់មធ្យមប្រមាណជាង ៧៥ ភាគរយ នៃផ្ទៃប្រទេស ។ ភាគច្រើននៃតំបន់ភូមិភាគឦសានប្រទេសកម្ពុជាគ្របដណ្តប់ដោយព្រៃជម្រុះស្លឹក និង ព្រៃពាក់កណ្តាលស្រោង ។ ព្រៃឈើឧទ្យានជាតិវីរៈជ័យ ភាគច្រើនជាប្រភេទព្រៃពាក់កណ្តាលស្រោង និង ព្រៃស្រោងបៃតងជានិច្ច ។ ទិដ្ឋភាពចម្រុះរបស់ឧទ្យានជាតិនេះ ក៏បង្កប់ផងដែរនូវតំបន់ទំនាបលិចទឹក វាលស្មៅ ព្រៃឫស្សី ព្រៃចម្រុះ ជ្រុះស្លឹក និង ព្រៃជ្រុះស្លឹកសុទ្ធ ។
ឧទ្យានជាតិនេះអាចជាដែនជម្រកព្រៃឈើនៅសល់ចុងក្រោយគេបំផុតដែល មានរុក្ខជាតិ ប្រចាំតំបន់ចាំបាច់ត្រូវការពារ ។ មានទន្លេធំៗពីរ គឺទន្លេសេសាន នៅភាគខាងត្បូង និង ទន្លេសេកុង នៅភាគខាងលិច ជាប់នឹងឧទ្យានជាតិ ។ ទន្លេធំៗទាំងពីរ និង ស្ទឹងធំៗមួយចំនួនទៀត ដែលមាននៅក្នុងឧទ្យានជាតិ គឺជាប្រភពអាង ទឹក ដ៏សំខាន់របស់តំបន់នេះ ហើយវាក៏បានទ្រទ្រង់ដល់ធម្មជាតិ និង សត្វទឹកនានាមួយចំនួនធំដែលខ្លះជាប្រភេទប្រចាំតំបន់៕
（សរុបដោយវិច្ឆិកា）
មតិពីមិត្តអ្នកអាន