ប្រសាសន៍សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា អញ្ជើញថ្លែងនៅក្នុងមហាសន្និបាត នៃក្តីសង្ឃឹមក្រោមប្រធានបទ ៖«ការកសាង និង បង្កើតជាតិយើង នៅក្នុងពិភពលោកក្រោយវិបត្តិកូវីដ-១៩ ការពឹងពាក់អាស្រ័យ គ្នាទៅវិញទៅមក វិបុលភាពទៅវិញទៅមក និងគុណតម្លៃសកល» ថ្ងៃទី៩ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២០។
សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា
សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជានៅព្រឹកថ្ងៃអាទិត្យ ទី០៩ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២០នេះ បានអញ្ជើញថ្លែងសុន្ទរកថាគន្លឹះទៅកាន់ «មហាសន្និបាតនៃក្តីសង្ឃឹម»ក្រោមប្រធានបទ៖«ការកសាងនិងបង្កើតជាតិយើងនៅក្នុងពិភពលោកក្រោយវិបត្តិកូវីដ១៩៖ ការពឹងពាក់អាស្រ័យគ្នាទៅវិញទៅមកវិបុលភាពទៅវិញទៅមកនិងគុណតម្លៃសកល»ដែលរៀបចំឡើងដោយសហព័ន្ធសន្តិភាពសកលប្រារព្ធឡើងនៅប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូង។
មហាសន្និបាតដែលធ្វើឡើងតាមរយៈប្រព័ន្ធវីដេអូនេះមានមេដឹកនាំពិភពលោកជាច្រើនបានចូលរួមដូចជាប្រមុខរដ្ឋ ប្រមុខរដ្ឋាភិបាល ព្រមទាំងថ្នាក់ដឹកនាំ អង្គការសង្គមស៊ីវិលនៅជុំវិញពិភពលោកជាង១៦០ប្រទេស។នៅចំពោះមុខមេដឹកនាំសំខាន់ៗរបស់ពិភពលោកនេះ សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា បានថ្លែងផ្តោតជាសំខាន់ទៅលើការរួមគ្នាប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺកូវីដ ១៩ ដែលកំពុងរាតត្បាតនិងបង្កជាបញ្ហានៅលើពិភពលោក។
សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាបានមានប្រសាសន៍ទាំងស្រុងថា៖ថ្ងៃនេះខ្ញុំមានកិត្តិយសនិងសេចក្តីរីករាយដែលបានថ្លែងសារទៅកាន់ឯកឧត្តម លោកជំទាវ លោក លោកស្រី នៅក្នុង«មហាសន្និបាតនៃក្តីសង្ឃឹម» របស់សហព័ន្ធសន្តិភាពសកល ។ ប្រធានបទនៃ វេទិការនេះគឺ ៖«ការកសាងនិងបង្កើតជាតិយើងនៅក្នុងពិភពលោកក្រោយវិបត្តិកូវីដ-១៩:ការពឹងពាក់អាស្រ័យគ្នាទៅវិញទៅមកវិបុលភាពទៅវិញទៅមកនិងគុណតម្លៃសកល» ពិតជាមានសារ សំខាន់និងចាំបាច់ណាស់នៅពេលដែលប្រជាជាតិទាំងអស់ក្នុងពិភពលោកបច្ចុប្បន្នកំពុងតែប្រឹងប្រែងប្រយុទ្ធនឹងជំងឺកូវីដ-១៩ ។
ដូចយើងទាំងអស់គ្នាបានដឹងស្រាប់ជំងឺកូវីដ-១៩បាននិងកំពុងគំរាមកំហែងដល់របៀបរស់នៅប្រចាំថ្ងៃទំនៀមទម្លាប់ជីវភាពអាយុជីវិត សេដ្ឋកិច្ចនិងសង្គមទាំងមូល នៅបណ្តាប្រទេសនៅលើសកលលោកទាំងមូល ។ មកដល់បច្ចុប្បន្នគ្មាននរណាដឹងថាពេលណាវិបត្តិជំងឺកូវីដ-១៩ នេះ នឹងបញ្ចប់នោះឡើយហើយក៏គ្មានអ្នកណាអាចទស្សន៍ទាយអំពីផលប៉ះពាល់នៃជំងឺនេះមកលើគ្រប់ទិដ្ឋភាពនៃជីវភាពរស់នៅរបស់សង្គមជាតិនីមួយៗទាំងសេដ្ឋកិច្ច នយោបាយ និងរបៀបរបបសង្គម បានជាក់ច្បាស់នោះដែរ ។
សម្រាប់កម្ពុជាយើងអាចវាយតម្លៃបានថា ស្ថានភាពជំងឺកូវីដ-១៩ មិនមានភាពធ្ងន់ធ្ងរទេដោយសារមិនមានការឆ្លងនៅក្នុងប្រទេស មានតែការជានាំចូលមកពីខាងក្រៅនិងពុំទាន់មានការស្លាប់បាត់បង់ជីវិតម្នាក់នៅឡើយទេ ។ ដូចប្រទេសដទៃដែរកម្ពុជាបានដាក់ចេញនូវវិធានការជាច្រើនប្រកបដោយភាពម៉ឺងម៉ាត់ដាច់ខាតនិង ហ្មត់ចត់បំផុតដើម្បីទប់ស្កាត់ការរីករាលដាលនៃជំងឺកូវីដ-១៩ ដោយបានចែកជាបីសមរភូមិ៖ (ទី១)-ការទប់ស្កាត់មិនឱ្យមានការបន្តនាំជំងឺចូលមកកម្ពុជា ,(ទី២) ការទប់ស្កាត់នូវការរីករាលដាលនៅក្នុងប្រទេសនិង(ទី៣)-ការព្យាបាលអ្នកដែលបានឆ្លងជំងឺកូវីដ១៩។ ដើម្បីធានាប្រសិទ្ធភាពការងារក្នុងកម្រិតខ្ពស់បំផុត កម្ពុជាបានបង្កើតគណៈកម្មាការជាតិប្រយុទ្ធនឹងជំងឺកូវីដ-១៩ ជាបញ្ជាការដ្ឋានរួមក្នុងការដឹកនាំដាក់ចេញនិងជំរុញការអនុវត្តន៍នូវវិធានការទាំងអស់ ។
នាពេលកន្លងមកការប្រយុទ្ធនឹងជំងឺកូវីដ-១៩សម្រាប់ប្រទេសទាំងអស់ភាគច្រើនគឺផ្តោ តទៅលើការអនុវត្តន៍នៅផ្ទៃក្នុងប្រទេសរៀងៗខ្លួន។យ៉ាងណាមិញនៅក្នុងបរិការណ៍នៃសកលភាវូបនីយម្មនិសមារណកម្មតំបន់ខ្ញុំយល់ថាការប្រយុទ្ធនឹងជំងឺកូវីដ-១៩ នេះក៏ដូចជាការស្តារឡើងវិញនូវសង្គមសេដ្ឋកិច្ចក្រោយពីវិបត្តិនៃជំងឺ នេះគឺមិនអាចដោះស្រាយត្រឹមកម្រិតប្រទេសនីមួយៗបានឡើយ ។ កិច្ចការនេះទាមទារនូវការពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាអន្តរជាតិលើគ្រប់វិស័យឱ្យកាន់តែស៊ី ជម្រៅនិងទូលំទូលាយ ។ បានន័យថាសកលលោកទាំងមូលត្រូវតែពួតដៃគ្នាប្រែក្លាយការប្រយុទ្ធនឹងជំងឺកូវីដ១៩ ទៅជាសមរភូមិរួម ។ ក្នុងស្មារតីនេះអនុញ្ញាតឱ្យ ខ្ញុំចូលរួមចែករំលែកនូវទស្សនៈមួយចំនួនដូចខាងក្រោម ៖
ទី១.ការរាតត្បាតនៃជំងឺកូវ-១៩បាននាំមកនូវបញ្ហាប្រឈមមួយចំនួនដែលមិនធ្លាប់មា នពីមុនមក ដូចជាបញ្ហាសុវត្ថិភាពសុខភាពសាធារណៈ ការបង្អាក់ការប្រមូលផ្តុំនិងកិច្ចដំណើរការនៃចសង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់សកលជាដើមដែលប្រការទាំងអស់នេះកំពុងតែបង្កផលប៉ះពាល់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរចំពោះជីវិតសង្គមនិងការធ្លាក់ចុះនៃសេដ្ឋកិច្ចសកលលោក ។ ក្នុងបរិការណ៍នេះការឆ្លើយតបរួមនិងសាមគ្គីភាពជាសកលសំដៅគាំទ្រពហុភាគីនិយមរិតតែមានភាពចាំបាច់ស្រួចស្រាល់ឡើងថែមទៀត ។ ក្នុងស្មារតីនេះទន្ទឹមនឹងការរង់ចាំភាពជោ គជ័យដំបូងបំផុតនៃការផលិតវ៉ាក់សាំង កម្ពុជាសូមអំពាវនាវឱ្យចាត់ទុកវ៉ាក់សាំងនេះជាទំនិញរួមសម្រាប់សកលលោក (global common goods) ដែលប្រជាជនគ្រប់រូបនៅគ្រប់ទិសទីអាចទទួលបាន ។
ទី២.យើងត្រូវជៀសវាងការរើសអើងពូជសាសន៍និងការប្រកាន់ជំហរស្តីបន្ទោសដែលជាល្បែងទម្លាក់កំហុសដ៏អាក្រក់មួយនាំដល់ការបែកបាក់សាមគ្គីភាព ខណៈដែលពិភពលោកទាំងមូលកំពុងខិតខំរួបរួមគ្នាប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺរាតត្បាតនេះ ។ ក្នុងស្មារតីមនុស្សធម៌និងសាមគ្គីភាពអន្តរជាតិ កម្ពុជាបានអនុញ្ញាតឱ្យនាវាទេសចរណ៍ Westerdam ដែលផ្ទុកអ្នកដំណើរចំនួនជាង ២២០០ នាក់ ចូលចតនាព្រឹកថ្ងៃទី ១៣ ខែ កុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០២០ ។ កម្ពុជាមិនត្រឹមតែបាននិងកំពុងព្យាបាលពលរដ្ឋខ្មែរប៉ុណ្ណោះទេប៉ុន្តែក៏បានជួយព្យាបាលទាំងជនបរទេសផងដែរ ។
ទី៣.ជាទិសដៅទៅមុខយើងពិតជាមានភាពចាំបាច់ជាយុទ្ធសាស្ត្រក្នុងការត្រៀមខ្លួនឱ្យបានល្អក្រោយអំឡុងពេលវិបត្តិកូវីដ-១៩ ។ ដើម្បីសម្រេចបាននូវគោលដៅ នេះយើងគួររៀបចំផែនការស្តារឡើងវិញប្រកបដោយភាពជាក់លាក់មួយដោយដាក់ចេញនូវសេណារីយ៉ូមួយចំនួនសម្រាប់បើកឱ្យដំណើរការជាបណ្តើរៗនូវការធ្វើដំណើរឆ្លងកាត់ព្រំដែននិងប្រតិបត្តិការពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសក្នុងតំបន់និងការស្តារឡើងវិញនូវវិស័យដែលរងផលប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរពីវិបត្តិនេះ ។
ទី៤. យើងត្រូវបន្តពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្នុងការជំរុញសាកលភាវូនីយកម្មនិងពង្រឹងយន្តការពហុភាគីនិយមដើម្បីធានានូវបរិយាកាសអនុគ្រោះសម្រាប់លើកស្ទួយកំណើនសេដ្ឋកិច្ចកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រនិងលើកកម្ពស់ជីវភាពរស់នៅរបស់ប្រជាជន ។ យើងត្រូវធានាថាយន្តការកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរបស់យើងនៅតែរក្សាបាននូវស្មារតីបើកចំហនិងគាំទ្រប្រព័ន្ធពាណិជ្ជកម្មពហុភាគីជាពិសេសការពន្លឿនការតភ្ជាប់រវាងសង្គមនិងសេដ្ឋកិច្ចរបស់យើងសម្រាប់ជំរុញរបៀបវារៈនៃការអភិវឌ្ឍរបស់ប្រទេសនីមួយៗនិងសម្រេចបាននូវរបៀបវារៈសកលនៃការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាពនិងបរិយាប័ន្ន ។
ទី៥.ការកសាងនិងថែរក្សាសន្តិភាពនិងសន្តិសុខនៅលើសកលលោកទាំងមូលគឺជាមូលដ្ឋានគ្រឹះមិនអាចខ្វះបានសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍ។ ដូច្នេះការកសាងនិងថែរក្សា ឱ្យខាងតែបាននូវសន្តិភាព និងសន្តិសុខគឺជាអាទិភាពខ្ពស់បំផុតរបស់ប្រទេសនីមួយៗ ។ សន្តិភាពមិនអាចសម្រេចបានមកដោយឯកឯងនោះទេ ។ យើងត្រូវជំរុញការចេះស្រឡាញ់គ្នាទៅវិញទៅមកផ្តល់គុណតម្លៃនិងការគិតគូរខ្ពស់ដល់មនុស្សជាតិរួមរស់ជាមួយគ្នាដោយសន្តិភាពនិងសុខដុមនិងគោរពភាពចម្រុះនៃជំនឿ សាសនានិងវប្បធម៌នៅក្នុងនិងរវាងសង្គមជាតិនីមួយៗ ។
មុននឹងបញ្ចប់ខ្ញុំសូមស្នើឱ្យប្រមុខដឹកនាំទាំងអស់រួមគ្នាសម្ដែងនូវសុច្ឆន្ទ:និងការទទួលខុសត្រូវខ្ពស់ដើម្បីឆ្លើយតបចំពោះបញ្ហាប្រឈមជាសកលនេះ និងដើម្បីរក្សា បាននូវបរិយាកាសអនុគ្រោះប្រកបដោយសន្តិភាព ស្ថិរភាព និងភាពសុខដុមរមនា សម្រាប់ការរីកចម្រើននិងវិបុលភាពនៃប្រជាជាតិយើងទាំងអស់គ្នា ។ កម្ពុជា ត្រៀមខ្លួនជាស្រេចក្នុងការរួមចំណែកជាមួយដៃគូពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ដើម្បីគោលដៅដ៏ពិសិដ្ឋនេះ ៕
（សរុបដោយ ហេង វុធ្ធី）
（ប្រភពព័ត៌មាន: FreshNews និង rasmeinews.com）
មតិពីមិត្តអ្នកអាន