យុគសម័យ - សេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសកម្ពុជាកំពុងជួបបញ្ហា ហើយអ្នកវិនិយោគធំបំផុតគឺប្រទេសចិនកំពុងមើលឃើញពីការធ្លាក់ចុះមិនធ្លាប់មានពីមុនមកនៃកំណើនផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបចំពេលមានសង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក។
បន្ទាប់ពីប្រទេសវៀតណាមតើ EAEU នឹងចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីជាមួយកម្ពុជាដែរឬទេ?
ជាផ្នែកមួយនៃកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដើម្បីទូទាត់និងពង្រីកកំណើនសេដ្ឋកិច្ច រាជធានីភ្នំពេញសង្ឃឹមថានឹងចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីជាមួយសហភាពសេដ្ឋកិច្ចអឺរ៉ាស៊ីរួមទាំង អាមេនី បេឡារុស្ស កាហ្សាក់ស្ថាន កៀហ្ស៊ីស៊ីស្ថាន និងប្រទេសរុស្ស៊ី។ រហូតមកដល់ពេលនេះការចរចាជាផ្លូវការមិនទាន់បានចាប់ផ្តើមនៅឡើយទេ ដោយមានការជូនដំណឹងមួយបន្ទាប់ពីកិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីសេដ្ឋកិច្ចអាស៊ាននៅទីក្រុងបាងកកនៅដើមខែកញ្ញា ឆ្ពោះទៅរកការបើកពាណិជ្ជកម្មរវាងអាស៊ីអាគ្នេយ៍និង ប្លុកអាស៊ីកណ្ដាល - អឺរ៉ុបខាងកើត។
អង្ករសូត្រ វាយនភណ្ឌ សាច់បន្លែ និងកាហ្វេ មានសិទ្ធិទទួលបានទីផ្សារអ៊ីនអ៊ីអេយូដោយសេរីក្នុងរយៈពេលបីឆ្នាំ។ ប្រទេសកម្ពុជាត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងពឹងផ្អែកលើគុណសម្បត្តិខណៈពេលដែលទាញយកអត្ថប្រយោជន៍ពីគំរូ ដែលបានកំណត់ដោយប្រទេសវៀតណាមនៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរី (FTA) ដែលបានចុះហត្ថលេខាជាមួយប្លុកពាណិជ្ជកម្មអាស៊ី - អឺរ៉ុប ក្នុងឆ្នាំ ២០១៥ ។ ប្រទេសកម្ពុជាទទួលបានការអនុគ្រោះសម្រាប់ផលិតផលចំនួន ៤៦ ពីព្រោះ គឺជាប្រទេសមួយក្នុងចំណោមប្រទេសដែលមានការអភិវឌ្ឍតិចតួចបំផុត។ EAEU មានប្រជាជនសរុបចំនួន ១៨៣ លាននាក់និងផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបប្រចាំឆ្នាំ ចំនួន ៥ ទ្រីលានដុល្លារអាមេរិកនិងស្ថិតនៅកណ្តាលចិននិងសហភាពអឺរ៉ុប។
ពាណិជ្ជកម្មរវាង EAEU និងវៀតណាមត្រូវបានគេរាយការណ៍ថាបានកើនឡើង ១៣% ក្នុងមួយឆ្នាំបន្ទាប់ពីកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីត្រូវបានអនុវត្តដោយ ឈានដល់ ៦,៧ ពាន់លានដុល្លារ។ ការនាំចេញរបស់ EAEU កើនឡើង ២០% ដល់ ២,៧ ពាន់លានដុល្លារខណៈការនាំចូលកើនឡើង ៩% ដល់ ៤ ពាន់លានដុល្លារ។ ក្រៅពីប្រទេសវៀតណាមសិង្ហបុរីក៏ត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីជាមួយប្លុកនេះផងដែរ។
សភាពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជាចាត់ទុកផលិតផលកសិកម្មរបស់កម្ពុជាជាតម្រូវការដ៏ធំសម្រាប់ទីផ្សារថ្មី។ នៅក្នុងពិភពសកល ភាវូបនីយកម្ម ដែលវាល្អក្នុងការថែរក្សាទីផ្សារដែលមានស្រាប់ ហើយទន្ទឹមនឹងនេះ ព្យាយាមចូលទីផ្សារថ្មី។ ដូច្នេះវាមិនមែនជារឿងគួរឱ្យភ្ញាក់ផ្អើលទេដែលថាប្រទេសកម្ពុជាផ្តោតការយកចិត្តទុកដាក់លើកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មដទៃទៀតរួមទាំង EAEU ។ អនុស្សរណៈនៃការយោគយល់គ្នាត្រូវបានចុះហត្ថលេខារវាងប្រទេសកម្ពុជានិង EAEU ក្នុងឆ្នាំ ២០១៦ ដើម្បីពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ។ ហើយចក្ខុវិស័យនៃកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីនេះបានលេចចេញជាថ្មីនៅខែមីនាមុនពេលកិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីសេដ្ឋកិច្ចអាស៊ាននៅទីក្រុងបាងកកក្នុងខែកញ្ញា។
ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយការនិយាយទាំងអស់អំពីកិច្ចព្រមព្រៀងថ្មីការរំពឹងទុកនាពេលអនាគតនៅតែមិនទាន់ច្បាស់។ មេដឹកនាំកម្ពុជាបានត្រៀមទុកជាមុនថានឹងធ្វើដំណើរទៅកាន់ទីក្រុងមូស្គូក្នុងខែតុលាសម្រាប់កិច្ចព្រមព្រៀងមួយ។ ប៉ុន្តែដូចករណីកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មដទៃទៀតនៅអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក ការឈានដល់កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីអាចជាផ្លូវវែងជាងការរំពឹងទុករបស់គ្រប់ភាគីទាំងអស់៕
（ប្រែសម្រូលដោយវិច្ឆិកា）
មតិពីមិត្តអ្នកអាន